Opublikowano: 2022-10-07
Przedsiębiorcy często stają przed koniecznością zawieszenia działalności gospodarczej. Zasadniczym powodem decyzji w tym zakresie są zazwyczaj przyczyny ekonomiczne, związane w szczególności z ciężarem ponoszenia składek ZUS. W niniejszym wpisie przybliżamy problematykę zawieszenia działalności przez pryzmat składki na ubezpieczenie zdrowotne. Omawiane zagadnie zostanie przedstawione także w konfrontacji do najnowszych regulacji wprowadzonych przez tzw. Polski Ład.
Zawieszenie działalności gospodarczej – podstawowe informacje
Regulacje prawne dotyczące zawieszenia działalności gospodarczej zostały zawarte w ustawie z dnia 6 marca 2018r. Prawo przedsiębiorców. Zawieszenie działalności gospodarczej, to czasowe zaprzestanie jej wykonywania co wiąże się z koniecznością przestrzegania określonych procedur. Najważniejsze aspekty związane z zawieszeniem działalności gospodarczej kształtują się następująco:
- zawieszenie działalności gospodarczej następuje na wniosek przedsiębiorcy pod warunkiem niezatrudniania pracowników (wyjątek: zatrudnianie wyłącznie pracowników na urlopach macierzyńskich, rodzicielskich lub wychowawczych),
- działalność może zostać zawieszona na czas nieokreślony, nie krótszy niż 30 dni. Wyjątkiem jest zawieszenie działalności na miesiąc luty. W tym przypadku zawieszenie obejmie okres 28 lub 29 dni,
- w czasie zawieszenia działalności co do zasady zabronione jest prowadzenie działalności gospodarczej z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych w ustawie czynności. W okresie zawieszenia przedsiębiorca:
- zobligowany jest wykonywać wszelkie obowiązki przewidziane przepisami prawa, wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów, może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, może zostać poddany kontroli, czy uczestniczyć w postępowaniach,
- może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie, czy osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej – ta kwestia zostanie przeanalizowana na gruncie rozliczenia składek zdrowotnych, które od 1 stycznia 2022 roku kalkulowane są w oparciu o przychody/dochody z działalności.
ISTOTNE:
W okresie zawieszenia działalności gospodarczej, przedsiębiorca nie opłaca składek zdrowotnych za pełne miesiące, w których działalność została zawieszona. Oznacza to, że prowadzenie działalności gospodarczej chociażby przez 1 dzień danego miesiąca, obliguje płatnika do uiszczenia składki zdrowotnej w pełnej wysokości. Z ekonomicznego punktu widzenia, działalność warto zawiesić najpóźniej od 1 dnia danego miesiąca kalendarzowego.
Sprzedaż środków trwałych/wyposażenia w okresie zawieszenia działalności gospodarczej, a obowiązek zapłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne
Jak wskazano powyżej w okresie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca może zbywać środki trwałe i/lub wyposażenie. Zgodnie z art. 81 ust. 2zd ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ilekroć w ust. 2 i 2b-2zc jest mowa o przychodach i kosztach ich uzyskania w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, to nie uwzględnia się w tych przychodach i kosztach ich uzyskania przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.
Sposób kalkulacji składki zdrowotnej w związku z zawieszeniem działalności gospodarczej przedstawiono na poniższym przykładzie.
Przykład 1
Pan Paweł prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych. Pan Paweł świadczył usługi w okresie styczeń-wrzesień i wygenerował z tego tytułu przychody i koszty w wysokości odpowiednio 85 000 zł i 15 000 zł. Dochód z działalności gospodarczej za ten okres wyniósł więc 70 000 zł.
Pan Paweł w okresie październik-grudzień zawiesił działalność gospodarczą. W okresie zawieszenia działalności Pan Paweł zbył dwa środki trwałe: samochód osobowy za kwotę 35 000 zł oraz komputer za kwotę 4 000 zł. Pan Paweł w okresie zawieszenia działalności gospodarczej poniósł koszty za obsługę księgową w kwocie 800 zł.
Przychody osiągnięte w okresie zawieszenia działalności gospodarczej w kwocie 39 000 zł i poniesione koszty w kwocie 800 zł pozostaną bez wpływu na wysokość składki zdrowotnej. Powyższe oznacza, że Pan Paweł za dany rok zapłaci składkę zdrowotną od dochodu w wysokości 70 000 zł. Składka zdrowotna wyniesie 6 300 zł (9% x 70 000 zł).
Sposób ustalenia podstawy składki zdrowotnej po wznowieniu działalności gospodarczej
Przedsiębiorca wznawiający działalność gospodarczą może stanąć przed problemem obliczenia składki zdrowotnej w oparciu o dochód z poprzedniego miesiąca, który realnie był miesiącem zawieszenia działalności gospodarczej. W tej sytuacji ZUS wydał objaśnienia, zgodnie z którymi:
- jeśli zawieszenie działalności nastąpiło przed danym rokiem kalendarzowym, to po wznowieniu działalności za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku składkowym, podstawę tą będzie stanowiła kwota minimalnego wynagrodzenia, z uwagi na brak możliwości ustalenia dochodu z miesiąca poprzedniego,
- jeśli zawieszenie nastąpiło w trakcie danego roku i w tym samym roku następuje wznowienie działalności po 2-3 miesiącach, to podstawę wymiaru składki za pierwszy miesiąc po wznowieniu będzie stanowił dochód za miesiąc przed zawieszeniem, jeśli zawieszenie nastąpiło od 1 dnia miesiąca albo za miesiąc, w którym nastąpiło zawieszenie (do czasu zawieszenia).
Zawieszenie działalności gospodarczej a prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych
Zawieszając działalność gospodarczą należy mieć na uwadze fakt, iż ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy i członków rodziny (o ile zostali zgłoszeni) ustaje. Przedsiębiorca wraz z członkami rodziny ma jednak prawo do świadczeń zdrowotnych jeszcze przez 30 dni od momentu ustania ubezpieczenia zdrowotnego.
Po tym okresie przedsiębiorca może skorzystać z dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego. Składka jednak jest istotnie wysoka, bowiem obliczana jako iloczyn 9% i kwoty przeciętnego wynagrodzenia włącznie z wypłatami z zysku z poprzedniego kwartału (w 2022r. składka na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne wynosi niespełna 600 zł).
Zawieszając działalność gospodarczą można alternatywnie uzyskać status osoby bezrobotnej co daje możliwość podlegania pod ubezpieczenie zdrowotne, a nawet uzyskania prawa do zasiłku. Innym rozwiązaniem pozwalającym na korzystanie ze świadczeń publicznej opieki zdrowotnej jest podjęcie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia.
Autor: Łukasz Kluczyński