Opublikowano: 2023-12-22
Limit płatności gotówkowej, który miałby obowiązywać w roku 2024 zmieniał się podczas rozmów kuluarowych w trakcie bieżącego roku kilka razy.
Wiele czasu przeznaczono na analizę odpowiedniej wysokości tego limitu przy czym często wskazywano na bardzo istotny czynnik. Nie może on być zbyt niski z uwagi na to, iż wiele branż wciąż korzysta z płatności gotówkowych. Zmniejszenie limitu płatności gotówką a więc pozbawienie części firm możliwości otrzymywania płatności gotówkowej mogłoby doprowadzić niekiedy do konieczności zamknięcia działalności.
Co w ogóle oznacza limit płatności gotówką? Jaki ostatecznie limit płatności gotówkowej wyznaczono na rok 2024? Na te i wiele innych pytań odpowiedziano w niniejszej publikacji.
Co to jest limit płatności gotówką
Limit płatności gotówkowych póki co dotyczy wyłącznie płatności pomiędzy przedsiębiorcami.
Limit płatności gotówką oznacza, że przedsiębiorca może zapłacić za jedną transakcję drugiemu przedsiębiorcy gotówką do określonej kwoty.
Limit zapłaty gotówkowej między przedsiębiorcami w 2023 roku wynosi mniej niż 15.000 zł.
Mówi o tym art. 19 ustawy z dnia 6.03.2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 zwanej dalej ustawą – Prawo przedsiębiorców).
Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego (jest to m.in. rachunek bankowy, rachunek SKOK, rachunki płatnicze np. PayU, Paypal, pozostałe rachunki) w każdym przypadku gdy:
- stroną transakcji która jest opłacana jest inny przedsiębiorca oraz
- jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15.000 zł lub równowartość tej kwoty.
Transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu dla danej waluty ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
Jeżeli jednorazowa wartość transakcji osiągnie 15.000 zł lub przekroczy tę kwotę to przedsiębiorca ma obowiązek zapłacić za daną transakcję za pośrednictwem rachunku płatniczego.
ISTOTNE:
Limit gotówkowy dotyczy także polskiego przedsiębiorcy gdy chce dokonywać płatności na rzecz zagranicznego kontrahenta.
Limit gotówkowy nie dotyczy sytuacji w której jedną ze strona jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności.
Przekroczenie limitu płatności gotówką
Zgodnie z art. 22p ust. 2 i 3 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PIT) podatnicy prowadzący działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej wartość transakcji była równa lub przekroczyła wartość 15.000 zł (bez względu na liczbę wynikających z niej płatności):
- została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego, lub
- została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podatników VAT – białej liście – w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług (potwierdzonych fakturą) dokonanych przez sprzedawcę – czynnego podatnika VAT, lub
- pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” to zapłata za taką fakturę została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.
ISTOTNE:
Jeżeli podatnik zaliczy do kosztów uzyskania przychodów pełną wartość transakcji na kwotę 15.000 zł lub powyżej, którą w całości opłacił gotówką a nie przelewem to o nadwyżkę ponad kwotę limitu 15.000 zł:
1) zmniejszy koszty uzyskania przychodów albo
2) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększy przychody
– w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego, został zlecony przelew albo płatność została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.
Limit płatności gotówkowej w 2024 roku
Z dniem 1 stycznia 2024 miały wejść w życie nowe limity określające maksymalną płatność gotówkową dotyczącą jednorazowej wartości transakcji:
- w sytuacji gdy stroną nabywającą jest konsument a sprzedającą przedsiębiorca – limit ten miał wynieść 20.000 zł,
- w przypadku gdy stronami transakcji są wyłącznie przedsiębiorca – limit ten miał wynieść 8.000 zł.
Powyższe oznacza, że do ww. limitów jednorazowej wartości transakcji strony mogły płacić gotówką za daną transakcję. Powyżej kwot ww. limitów zapłata musiałaby być dokonana za pośrednictwem rachunku płatniczego (m.in. rachunek bankowy, rachunek SKOK, rachunki płatnicze np. PayU, Paypal czy pozostałe rachunki).
Ostatecznie prezydent podpisał ustawę z dnia 16.06.2023 r. zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw oraz ustawę o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. 2023 poz. 1414).
ISTOTNE:
Ustawa zmieniające którą podpisał prezydent uchyla wejście w życie 1 stycznia 2024r. nowych, niższych limitów płatności gotówkowej.
Oznacza to, że od 1 stycznia 2024r. zostaje utrzymany dotychczasowy limit płatności gotówkowej 15.000 zł.
Nie będzie też limitu płatności 20.000 zł za transakcję w której stroną dokonującą zapłaty jest konsument a odbiorcą płatności – przedsiębiorca.
Problem z określeniem jednorazowej wartości transakcji
Warto w tym miejscu zacytować fragment interpretacji indywidualnej wydanej przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej z dnia 24.06.2022r. o sygn. DOP3.8222.302.2020.EILK. W interpretacji tej Szef KAS wyjaśnił co podatnik powinien rozumieć pod pojęciem jednorazowej wartości transakcji.
„(…) W tym miejscu należy podkreślić, że pojęcie jednorazowej transakcji nie jest równoznaczne z terminem pojedynczej płatności. Wskazać bowiem należy, że regulacje ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wyraźnie odnoszą się do transakcji – bez względu na liczbę płatności w ramach tej transakcji.
W celu ustalenia znaczenia terminu „jednorazowa wartość transakcji”, z uwagi na fakt, że adresatem normy prawnej jest przedsiębiorca dokonujący i przyjmujący płatności związane z działalnością gospodarczą, w pierwszej kolejności należałoby sięgnąć do definicji zawartych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.
W rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej transakcją jest umowa, będąca źródłem stosunku zobowiązaniowego. Dlatego też pod pojęciem „jednorazowa wartość transakcji” należy rozumieć ogólną wartość należności lub zobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Oznacza to, że obowiązek dokonywania lub przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego dotyczy również przypadku, gdy strony umowy o wartości przekraczającej 15 000 zł dokonują w ramach tej umowy częściowych płatności lub też przyjmują częściowe płatności o wartości nieprzekraczającej 15 000 zł.
Takie rozumienie pojęcia „transakcja” znajduje swój odpowiednik w art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 684), zgodnie z którym transakcja handlowa to umowa, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2 (czyli m.in. przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością.
Bazując na tych regulacjach, pojęcie „transakcja” należy odkodować jako umowę, której przedmiotem jest odpłatne świadczenie usług/dostawa towarów i umowa ta jest zawierana między przedsiębiorcami w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. (…)”.
Podobne stanowisko zostało przedstawione w stanowisku Ministra Finansów z dnia 08.02.2017 r. na interpelację nr 9279 w sprawie wyjaśnienia wątpliwości, dotyczących znowelizowanych przepisów o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustaw o podatku dochodowym, w zakresie określenia limitów płatności gotówkowych.
„(…) Przez transakcję należy rozumieć taką czynność prawną (umowę) zawieraną w związku z prowadzoną przez strony działalnością gospodarczą, w wykonaniu której dokonywana jest co najmniej jedna płatność. Przepis art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie określa, co może stanowić przedmiot transakcji (umowy), natomiast można przyjąć, że może nim być w szczególności nabycie towaru lub usługi. O przyporządkowaniu płatności do poszczególnych umów (transakcji) decyduje ich cel gospodarczy i zgodny zamiar stron, a nie treść dowodów (dokumentów) księgowych. Trzeba przy tym podkreślić, że art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nie wprowadza czasowego ograniczenia okresu sumowania wielu płatności, składających się na pojedynczą transakcję. Może się zatem okazać, że jedna transakcja obejmuje transfery pieniężne dokonane w ciągu kilku lat (np. w przypadku zawarcia umowy realizowanej etapami, takiej jak umowa wdrożeniowa czy umowa o roboty budowlane).
W konsekwencji, jednorazowa wartość transakcji oznacza ogólną wartość wierzytelności lub zobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Przymiot jednorazowości nie odnosi się do liczby płatności, lecz odzwierciedla wymóg powiązania poszczególnych świadczeń w ramach jednego stosunku umownego. (…).”