Ulgi podatkowe mają na celu stymulować pewne obszary działalności gospodarczej wśród przedsiębiorców. Jedną z takich ulg, popularnej zwłaszcza w branży IT jest IP-BOX. Opłacanie niższego podatku wiąże się z koniecznością spełnienia wielu, często nieostrych przepisów ustawy o PIT, a także prowadzenia dodatkowych ewidencji. Poniżej prezentujemy istotę ulgi IP-BOX oraz korzyści i zagrożenia z niej płynące.
Najważniejsze założenia ulgi IP-BOX. Jakie podmioty mogą z niej skorzystać
Ulga IP-BOX polega na zastosowaniu niższej, 5%-towej stawki podatku od dochodu uzyskanego w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Przepis prawny normujący ulgę został zawarty w art. 30ca ustawy o PIT oraz art. 24d ustawy o CIT. Powyższe oznacza, że z preferencyjnego opodatkowania mogą korzystać zarówno podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych jak i od osób prawnych, których dochody opodatkowane są w Polsce.
Spełniwszy kryterium podmiotu opodatkowania należy istotnie zgłębić tematykę przedmiotu opodatkowania. Zgodnie z tym co zostało zaakcentowane wyżej, w ramach IP-BOX mogą być opodatkowane wyłącznie dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej:
- które podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska,
- których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej,
- które zostały wyspecyfikowane w ustawie.
Ustawa zawiera katalog kwalifikowanych praw własności intelektualnej do których należą: 1) patent, 2) prawo ochronne na wzór użytkowy, 3) prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, 4) prawo z rejestracji topografii układu scalonego, 5) dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin, 6) prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu, 7) wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2021 r. poz. 213), 8) autorskie prawo do programu komputerowego.
Działalność badawczo-rozwojowa, a kwalifikowane prawo własności intelektualnej. Objaśnienia podatkowe.
Ulga IP-BOX została zaimplementowana do polskiego prawa podatkowego z dniem 1 stycznia 2019 roku. Choć przepisy normujące omawiane zagadnienie nie są istotnie rozbudowane, to szereg wątpliwości podatników, ale też organów podatkowych sprawił, że kilka miesięcy później Ministerstwo Finansów wydało objaśnienia podatkowe zawierające ponad 80 stron.
Warto zapoznać się z objaśnieniami podatkowymi z dnia 15 lipca 2019 roku, bowiem w sposób istotny pozwalają zrozumieć ulgę IP-BOX. W szczególności ponad 10 stron poświęcono przybliżeniu zagadnienia działalności badawczo-rozwojowej. Inaczej rzecz ujmując skorzystanie z ulgi IP-BOX wymaga w pierwszej kolejności przeanalizowania, czy dany podatnik prowadzi działalność badawczo-rozwojową.
Pojęcie działalności badawczo-rozwojowej zostało lakonicznie wyjaśnione w słowniczkach ustaw. Zgodnie z definicją ustawy o PIT/CIT działalność badawczo-rozwojowa oznacza „działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań”.
Analizując powyższą definicję oraz treść przytoczonych powyżej objaśnień podatkowych można wysunąć kilka zasadniczych wniosków, które pomogą uznać daną aktywność podatnika za działalność badawczo-rozwojową:
- ustawowa definicja posługuję się alternatywą „lub”. Oznacza, to że podatnik może prowadzić badania naukowe lub prace rozwojowe,
- badania naukowe co do zasady prowadzą do zwiększania zasobów wiedzy, natomiast prace rozwojowe to wykorzystanie istniejącej lub zwiększonej wiedzy do tworzenia nowych zastosowań,
- szczegółowe znaczenie pojęć badania naukowe i prace rozwojowe wymaga przeanalizowania art. 4 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Ustawa o PIT i CIT zawiera bezpośrednie odesłanie do tych przepisów. Za badania naukowe uznaje się badania podstawowe mające na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne oraz badania aplikacyjne mające na celu zdobycie nowej wiedzy do opracowywania nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzania do nich znaczących ulepszeń. Prace rozwojowe obejmują z kolei nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług – z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Tak rozumiana działalność badawczo-rozwojowa, której skutkiem będzie wytworzenie kwalifikowanego prawa własności intelektualnej da podatnikowi prawo do zastosowania preferencyjnej, 5%-towej stawki podatku!
Dodatkowe ewidencje jako element konieczny w IP-BOX
Spełnienie warunku w postaci uznania danej aktywności podatnika jako działalność badawczo-rozwojowa, której efektem jest wytworzenie kwalifikowanego prawa własności intelektualnej to jeszcze nie koniec. Ustawy o podatkach dochodowych nakładają na podatników korzystających z IP-BOX obowiązek prowadzenia dodatkowych ewidencji (art. 30 cb ustawy o PIT/ art. 24e ustawy o CIT).
W przypadku ksiąg rachunkowych, podatnicy zobowiązani są wyodrębnić w nich każde prawo własności intelektualnej odrębnie w celu ustalenia przypadających na nie przychodów/kosztów oraz dochodu/straty, w tym kosztów i dochodu kwalifikowanego zgodnie z ustawą (zagadnienie szersze, wymagające szczegółowego przeanalizowania).
Podatnicy prowadzący PKPiR wykazują powyższe informacje w odrębnej ewidencji zawierającej analogiczne dane.
W przypadku gdy na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji nie jest możliwe ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku na zasadach ogólnych (skala podatkowa lub podatek linowy).
Własny interes warto zabezpieczyć interpretacją indywidualną
Kończąc rozważania w zakresie ogólnych reguł ulgi IP-BOX warto zaznaczyć, iż większość podatników decydujących się na preferencyjne opodatkowanie, korzysta z instytucji interpretacji indywidualnej. Wielowątkowość ulgi IP-BOX sprawia, że takie zabezpieczenie własnych interesów jest zazwyczaj konieczne na tle jawiących się wątpliwości zarówno co do stanu faktycznego danego podatnika oraz przepisów, które należy analizować nie tylko w obszarze jednej ustawy. Rekomendowane jest więc występowanie z wnioskiem o interpretację indywidualną we własnej sprawie co pozwoli na uzyskanie pełnej ochrony i uniknięcie sporów z fiskusem.
Autor- Łukasz Kluczyński