Wielu przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą jako osoba fizyczna prowadzą działalność także jako wspólnik niektórych typów spółek. Inni dodatkowo są wspólnikami w spółkach kapitałowych, gdzie uzyskują przychody z udziałów w zyskach tych spółek.
Na co powinni zwrócić uwagę przedsiębiorcy, którzy łączą działalność prowadzoną w różnej formie albo osiągają przychody z zupełnie innego źródła jakim jest udział w zyskach?
Działalność gospodarcza jako jednoosobowa działalność
Przedsiębiorca ma wybór jeśli chodzi o formę organizacyjnoprawną prowadzenia działalności gospodarczej jak i formę opodatkowania tej działalności.
Czasem zdarzy się, iż przedsiębiorca prowadzi jedną działalność, dwie lub więcej działalności. Te działalności są prowadzone np. jako wspólnik spółek osobowych.
Zupełnie odmiennie będzie wyglądać sytuacja gdy przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność będzie dodatkowo wspólnikiem spółki kapitałowej (oraz niektórych osobowych – o tym poniżej). Od czego to wszystko zależy?
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Osoba fizyczna może prowadzić działalność gospodarczą jako jednoosobowa firma. Może zatrudniać pracowników, zleceniobiorców. Może pozyskać osobę współpracującą ale wciąż pozostanie formą organizacyjno-prawną jednoosobowej działalności (zwanej dalej JDG).
Przedsiębiorca otwierający JDG ma do wyboru 3 formy opodatkowania:
- skalę podatkową,
- podatek liniowy,
- ryczałt ewidencjonowany.
Rozliczenie dochodu z działalności gospodarczej, odprowadzonych składek społecznych i zdrowotnych z JDG odbywa się miesięcznie lub kwartalnie za pośrednictwem zaliczek na podatek a po zakończeniu roku (do końca kwietnia następnego roku) za pomocą zeznania rocznego:
- przy stosowaniu skali podatkowej – zeznanie roczne PIT-36,
- przy stosowaniu podatku liniowego – zeznanie roczne PIT-36L,
- przy stosowaniu ryczałtu ewidencjonowanego – zeznanie roczne PIT-28.
Co jednak w sytuacji kiedy przedsiębiorca prowadzący JDG chce przystąpić do spółki cywilnej, jawnej albo partnerskiej?
Działalność gospodarcza jako jednoosobowa działalność i wspólnik spółki osobowej
Przedsiębiorca, który prowadzi JDG może też przystąpić do spółki osobowej czy kapitałowej. Na co musi wówczas zwrócić uwagę?
Działalność gospodarczą przedsiębiorca może prowadzić nie tylko jako JDG ale także jako wspólnik spółki cywilnej, jawnej (niebędącej podatnikiem CIT) oraz partnerskiej.
Jeżeli przedsiębiorca prowadzący JDG chce być jednocześnie wspólnikiem spółki jawnej lub cywilnej to wtedy może zdecydować się na poniższe warianty opodatkowania.
| Przedsiębiorca prowadzący JDG i będący jednocześnie wspólnikiem spółki cywilnej lub/albo jawnej | |||
| Forma opodatkowania działalności prowadzonej jako wspólnik spółki cywilnej/jawnej | Ryczałt | Skala podatkowa | Podatek liniowy |
| Forma opodatkowania z JDG | Ryczałt, albo Skala podatkowa, albo Podatek liniowy | Ryczałt, albo Skala podatkowa | Podatek liniowy, albo Ryczałt |
ISTOTNE:
W spółce cywilnej osób fizycznych, spółce jawnej osób fizycznych (wszyscy wspólnicy są osobami fizycznymi) – wszyscy wspólnicy w ramach danej spółki muszą wybrać tę samą formę opodatkowania czyli albo ryczałt albo podatek liniowy albo skalę podatkową oczywiście uwzględniając powyższą konfigurację jeżeli któryś wspólnik prowadzi dodatkowo JDG.
Należy jednak dodać, iż panuje tu zasada stosowania tzw. tego samego ustawodawstwa podatkowego (tej samej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych albo o zryczałtowanym podatku dochodowym) co oznacza, że:
- część wspólników w ramach jednej spółki cywilnej (albo jawnej) osób fizycznych może wybrać skalę podatkową a część podatek liniowy,
- ryczałt w takiej konfiguracji jest wykluczony (w ramach jednej spółki cywilnej albo jawnej) tzn. nie może część wspólników tej spółki wybrać ryczałt a część skalę albo podatek liniowy.
ISTOTNE:
W przypadku gdy w spółce jawnej, cywilnej choć jeden wspólnik jest osobą prawną a pozostali osobami fizycznymi wtedy:
- wspólnicy – osoby fizyczne mogą wybrać: wszyscy skalę podatkową wszyscy albo podatek liniowy albo część skalę podatkową a część podatek liniowy,
- wspólnicy – osoby prawne opodatkują dochód według stawek podatku CIT – 9%, 19%.
Warto jeszcze wspomnieć o ostatniej spółce osobowej a mianowicie o spółce w której wykonują zawody wspólnicy, którzy mogą być tylko osobami fizycznymi. Mowa tu o spółce partnerskiej.
W przypadku gdy przedsiębiorca prowadzi JDG i jest wspólnikiem spółki partnerskiej ma następujące możliwości:
- opodatkowania dochodów z JDG oraz ze spółki partnerskiej podatkiem liniowym, albo
- opodatkowania dochodów z JDG oraz ze spółki partnerskiej skalą podatkową.
Warto zaznaczyć, iż gdy osoby fizyczne prowadzą działalność tylko w formie spółki partnerskiej mogą w jej ramach wybrać opodatkowanie: część wspólników podatkiem liniowym a część skalą podatkową (a zatem w ramach jednego ustawodawstwa – ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych PIT).
Przedsiębiorca, który prowadzi działalność typu JDG i jest jednocześnie wspólnikiem spółki jawnej lub/albo cywilnej czy też partnerskiej opłaca tak samo miesięczne albo kwartalne zaliczki na podatek dochodowy z obu działalności oraz składa odpowiednie zeznania roczne np. dochody zostały opodatkowane:
- z JDG ryczałtem – zeznanie PIT-28 a z tytułu bycia wspólnikiem spółki cywilnej skalą podatkową – zeznanie PIT-36,
- z JDG i z tytułu bycia wspólnikiem spółki cywilnej ryczałtem – zeznanie PIT-28,
- z JDG i z tytułu bycia wspólnikiem spółki cywilnej podatkiem liniowym – zeznanie PIT-36L.
Działalność gospodarcza jako jednoosobowa działalność i wspólnik spółki kapitałowej
Niekiedy dochodzi do sytuacji w której przedsiębiorca prowadzący JDG przystąpi do spółki kapitałowej jako jej udziałowiec.
Do spółek kapitałowych zalicza się:
- spółkę z o.o. (także jednoosobową),
- spółkę akcyjną,
- prostą spółkę akcyjną.
Spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne oraz jawne będące podatnikiem CIT choć uznane za osobowe to dla celów podatkowych po stronie wspólników zachowują się tak jak powyższe spółki komandytowe. Mało tego wiele zapisów charakterystycznych dla spółek kapitałowych znajdują zastosowanie także dla tych dwóch spółek osobowych.
Jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność typu JDG a jest jednocześnie wspólnikiem jednej ze spółek kapitałowych lub spółek komandytowych, komandytowo-akcyjnych oraz jawnych będących podatnikiem CIT wówczas przedsiębiorca nie prowadzi drugiej działalności jako wspólnik tych spółek.
W takim wypadku należy rozpatrywać dwa odrębne źródła przychodów:
- z działalności typu JDG (także działalności jako wspólnik spółki cywilnej, jawnej osób fizycznych czy partnerskiej),
- z kapitałów pieniężnych czyli z udziałów w zyskach spółek z o.o., akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej, jawnej będącej podatnikiem CIT.
W punkcie pierwszym podatnik będzie opodatkowywał dochody według wcześniej wspomnianych zasad.
W punkcie drugim opodatkuje uzyskane udziały według zasad właściwych dla opodatkowania uzyskanej (wypłaconej) dywidendy stawką 19%. Przychody z kapitałów pieniężnych nie podlegają opodatkowaniu według form opodatkowania: podatek liniowy, skala podatkowa, ryczałt. Tutaj znajduje zastosowanie stała stawka podatkowa 19% od należnej dywidendy (brutto).