W ramach dzisiejszych rozważań zastanowimy się czy prawnie dopuszczalne jest dokonanie darowizny towarów w okresie zawieszenia działalności gospodarczej. Ponadto dokonamy również analizy skutków podatkowych takiej darowizny.
Czy w okresie zawieszenia działalności można dokonać darowizny?
Zagadnienie związane z zawieszeniem działalności gospodarczej jest regulowane przepisami ustawy Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na zasadach określonych w niniejszej ustawie, z uwzględnieniem przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych.
Przedsiębiorca wpisany do CEIDG może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania działalności gospodarczej następują na wniosek przedsiębiorcy. W przypadku przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku albo we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej.
Jak wynika z treści art. 25 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. W myśl natomiast art. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Zauważmy zatem, że w okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie może podejmować czynności o charakterze zarobkowym czyli odpłatnym. Tymczasem zgodnie z art. 888 Kodeksu cywilnego darowizna jest umową nieodpłatną – darczyńca nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia z tytułu przekazania przedmiotu darowizny.
WAŻNE
W świetle obowiązujących przepisów dopuszczalne jest dokonanie darowizny w okresie zawieszenia działalności gospodarczej ponieważ darowizna nie jest czynnością o charakterze zarobkowym.
Podatkowe skutki darowizny towarów w okresie zawieszenia działalności
Analizując opisany przypadek pod kątem podatku dochodowego należy wskazać, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy PIT kosztem uzyskania przychodów nie są darowizny.
Poniesione koszty na nabycie i wytworzenie towarów z chwilą przekazania tracą cechę poniesienia ich w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, o której mowa w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym w odniesieniu do przekazanych towarów handlowych należy dokonać stosownej korekty kosztów.
W momencie dokonania darowizny towarów zostaje przerwany związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy zakupionym towarem a możliwością uzyskania przychodu ze sprzedaży. W konsekwencji na dzień dokonania darowizny podatnik powinien wyksięgować koszt zakupionego towaru z podatkowej księgi przychodów i rozchodów (ze znakiem minus).
Natomiast odnośnie podatku VAT należy wskazać na treść art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepis ten podaje, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
- wszelkie inne darowizny,
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którymi wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.
W rezultacie jeżeli przedsiębiorcy VAT czynnemu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupionych towarów, które następnie są przekazywane w drodze darowizny to taka czynność podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Zgodnie z art. 29a ust. 2 ustawy VAT podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie tej dostawy towarów. W praktyce będzie to zatem wartość rynkowa towarów z dnia przekazania. Dodatkowo zaznaczmy, że taka darowizna nie podlega dokumentowaniu fakturą VAT na mocy art. 106b ustawy VAT. Podatnik VAT czynny może nieodpłatne przekazanie potwierdzić dokumentem wewnętrznym.
Obowiązek odprowadzenia podatku VAT z tytułu darowizny towarów nie powstanie po stronie podatnika zwolnionego z VAT ponieważ ten nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu towarów.
WAŻNE
Darowizna towarów w okresie zawieszenia działalności gospodarczej wywołuje konieczność dokonania korekty kosztu w ramach podatku PIT oraz – w przypadku podatników VAT czynnych – zwiąże się z obowiązkiem odprowadzenia podatku należnego VAT.
Choć za prawnie dopuszczalne należy uznać dokonanie darowizny w okresie zawieszenia działalności gospodarczej to jednak przedsiębiorcy muszą pamiętać, że zawarcie takiej umowy odnośnie posiadanych towarów będzie wiązać się z określonymi skutkami podatkowymi.