Zmiana formy opodatkowania dla prowadzonej działalności gospodarczej to bardzo ważna decyzja, która powinna być poprzedzona rzetelną analizą opłacalności każdej z dostępnych form.
Następnie podatnik dokonuje zmiany formy opodatkowania. Jednak zanim tego dokona powinien wiedzieć o kilku istotnych wątkach, które mogą uchronić go przed popełnieniem wielu błędów, bowiem nie każda osoba fizyczna prowadząca działalność może wybrać dowolną formę opodatkowania.
Warto też wiedzieć też czy istnieje możliwość zmiany formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego.
Przedsiębiorca rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej a kontynuujący działalność
Osoba fizyczna, która dopiero, co rozpoczyna prowadzenie działalności w danym roku podatkowym ma możliwość wybrania jedną z trzech dostępnych form opodatkowania a mianowicie:
- skala podatkowa,
- podatek liniowy,
- ryczałt ewidencjonowany.
ISTOTNE:
Osoby rozpoczynające prowadzenie działalności gospodarczej nie mogą wybrać formy opodatkowania – karta podatkowa.
Natomiast podatnicy, którzy stosują kartę podatkową mogą w kolejnym roku kontynuować opodatkowanie działalności w tej formie.
ISTOTNE:
Niejako domyślną formę opodatkowania jest skala podatkowa. To oznacza, że gdy przedsiębiorca:
- przy rejestracji działalności nie wybierze żadnej formy opodatkowania,
- kontynuuje w nowym roku prowadzenie działalności i dokona samej rezygnacji z ryczałtu ewidencjonowanego albo z podatku liniowego bez wyboru formy opodatkowania,
– wówczas domyślnie zostanie mu przypisana skala podatkowa, jako forma opodatkowania przychodów z działalności.
Osoba fizyczna prowadząca działalność to:
- jednoosobowa działalność z pracownikami lub bez,
- wspólnik spółki cywilnej,
- wspólnik spółki jawnej,
- wspólnik spółki partnerskiej.
Warto wspomnieć, iż osoba fizyczna prowadząca działalność, jako wspólnik spółki partnerskiej może wybrać formę opodatkowania (tej działalności) jedynie skalą podatkową albo podatkiem liniowym. Nie może wybrać ryczałtu ewidencjonowanego. Może natomiast wystąpić sytuacja, w której jeden z dwóch wspólników wybierze skalę podatkową, a drugi wspólnik podatek liniowy.
Z kolei osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, jako wspólnik spółki cywilnej albo wspólnik spółki jawnej może wybrać:
- ryczałt ewidencjonowany albo
- podatek liniowy albo
- skalę podatkową
– jako formę opodatkowania dla tej działalności.
ISTOTNE:
Wspólnicy spółki cywilnej lub jawnej osób fizycznych, jeśli wybiorą ryczałt, jako formę opodatkowania przychodów z działalności w ramach tej spółki to wyboru dokonują jednocześnie wszyscy wspólnicy tej spółki. Dotyczy to jednak przypadku, kiedy wszyscy wspólnicy to osoby fizyczne (w spółce nie występuje wspólnik będący osobą prawną).
Wspólnicy spółki cywilnej lub jawnej, w której wszyscy są osobami fizycznymi mogą wybrać także skalę podatkowa lub podatek liniowy, przy czym dopuszczalna jest konfiguracja, iż część wspólników wybierze skalę podatkową a część podatek liniowy.
Jeżeli w spółce cywilnej lub jawnej część wspólników to osoby fizyczne a część osoby prawne, (choć jeden wspólnik) to wspólnicy będący osobami fizycznymi mogą wybrać już tylko skalę podatkową lub podatek liniowy (nie dopuszczalne jest wybranie ryczałtu).
Jeżeli spółka jawna jest (stała się) osobą prawną, wówczas wspólnicy będący osobami fizycznymi nie mogą wybrać żadnej z ww. form opodatkowania. W tej sytuacji osiągają oni, bowiem inne źródło przychodu tzn. przychód z udziałów w zyskach spółki jawnej opodatkowany stałą stawką 19%.
Terminy zmiany formy opodatkowania
Podstawowa zasada w ustawie o PIT przewiduje, iż ww. osoba fizyczna:
- rozpoczynająca prowadzenie działalności w danym roku,
- kontynuująca prowadzenie działalności w nowym roku
– ma możliwość wyboru / zmiany formy opodatkowania do 20-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu osiągnięcia pierwszego przychodu.
Mowa tu o zmianie formy opodatkowania z ryczałtu albo ze skali podatkowej albo z podatku liniowego na ryczałt albo na skalę podatkową albo na podatek liniowy (nie tę samą formę oczywiście).
Nierzadko podawany jest termin 20 luty, jako termin zmiany formy opodatkowania. Nie zawsze jest to zgodne z rzeczywistością. Wystarczy, że podatnik kontynuujący działalność w nowym roku nie osiągnie w styczniu tego nowego roku przychodów z działalności gospodarczej a np. w lutym albo w marcu. W takiej sytuacji ostateczna data zmiany formy opodatkowania ulega zmianie.
Przykład 1
Przedsiębiorca już 3 lata prowadzi działalność gospodarczą. W 2024r. stosował skalę podatkową, jako formę opodatkowania dochodów z działalności. W 2025r. zastanawia się nad zmianą formy opodatkowania.
W styczniu i w lutym 2025r. nie osiągnął jednak przychodów. Pierwszy przychód uzyskał w marcu 2025r.
Zmiany formy opodatkowania może dokonać najdalej do 20 kwietnia 2025r.
Przykład 2
Przedsiębiorca od 5 lat prowadzi działalność gospodarczą – działalność sezonową. W 2024r. stosował podatek liniowy, jako formę opodatkowania dochodów z działalności. W 2025r. zastanawia się nad zmianą formy opodatkowania.
W okresie od stycznia 2025r. do kwietnia 2025r. przedsiębiorca nie uzyskał przychodów. Pierwszy przychód w 2025r. osiągnął w maju 2025r.
Przedsiębiorca może dokonać zmiany formy opodatkowania najdalej do 20 czerwca 2025r.
Przykład 3
Przedsiębiorca od 2 lat prowadzi działalność gospodarczą. W 2024r. stosował ryczałt ewidencjonowany, jako formę opodatkowania przychodów z działalności. W 2025r. zastanawia się nad zmianą formy opodatkowania.
W styczniu 2025r. przedsiębiorca uzyskał przychód z działalności.
Przedsiębiorca może dokonać zmiany formy opodatkowania najpóźniej 20 lutego 2025r.
Przykład 4
Przedsiębiorca w kwietniu 2025r. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej. Nie wskazał formy opodatkowania.
W czerwcu 2025r. przedsiębiorca uzyskał pierwszy przychód z działalności.
Przedsiębiorca może dokonać zmiany formy opodatkowania najpóźniej do dnia 20 lipca 2025r.
ISTOTNE:
Jeżeli pierwszy przychód z działalności gospodarczej przedsiębiorca osiągnął w grudniu roku podatkowego to zmianę formy opodatkowania na ten rok dokonuje do końca tego roku podatkowego.
Jak zmienić formę opodatkowania
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (wyżej wspomniane) mogą zmienić formę opodatkowania z ryczałtu, ze skali podatkowej, z podatku liniowego na jedną z tych trzech form opodatkowania w następujący sposób.
| Zmiana formy opodatkowania osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą | |
| Osoba fizyczna prowadząca działalność | Jak zmienić formę opodatkowania |
| Jednoosobowa działalność prowadzona samodzielnie (także z pracownikami) Wspólnik spółki cywilnej | Elektroniczna aktualizacja formularza CEIDG |
| Pobranie CEIDG w formie PDF, wypełnienie i wysłanie listem poleconym do urzędu miasta / gminy do działu ewidencji działalności (podpis przedsiębiorcy musi być poświadczony przez notariusza) | |
| Osobiste udanie się do urzędu miasta / gminy do działu ewidencji działalności z wypełnionym formularzem albo w celu wypełniania formularza na miejscu | |
| Osobiste złożenie oświadczenia o zmiany formy opodatkowania we właściwym urzędzie skarbowym ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy | |
| Wysłanie oświadczenia listem poleconym o zmiany formy opodatkowania do właściwego urzędu skarbowego ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy | |
| Wysłanie oświadczenia o zmianie formy opodatkowania przez e-urząd skarbowy | |
| Wspólnik spółki partnerskiej Wspólnik spółki jawnej | Osobiste złożenie oświadczenia o zmiany formy opodatkowania we właściwym urzędzie skarbowym ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy |
| Wysłanie oświadczenia listem poleconym o zmiany formy opodatkowania do właściwego urzędu skarbowego ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy | |
| Wysłanie oświadczenia o zmianie formy opodatkowania przez e-urząd skarbowy | |
Zmiana formy opodatkowania z karty podatkowej
Jeżeli przedsiębiorca w poprzednim roku podatkowym stosował kartę podatkową, jako formę opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej wówczas zmiana tej formy opodatkowania w kolejnym roku podatkowym musi nastąpić wcześniej.
ISTOTNE:
Jeżeli w nowym roku przedsiębiorca zmienia formę opodatkowania z karty podatkowej to wpierw musi w tym nowym roku do 20 stycznia zrezygnować z karty podatkowej i jednocześnie wybrać nową formę opodatkowania.
W pierwszym roku podatkowym, w którym podatnik dokonał rezygnacji z karty podatkowej – może on wybrać jedynie skalę podatkową. W kolejnych latach może już wybrać dowolną formę opodatkowania jednakże nie może wrócić do karty podatkowej.
Zmiana formy opodatkowania w trakcie roku
Przepisy podatkowe nie przewidują możliwości zmiany formy opodatkowania w trakcie roku. Jest jednak pewien wyjątek, można powiedzieć odstępstwo od reguły.
W pierwszej kolejności należy jednak wspomnieć o możliwości zawieszenia działalności gospodarczej. Jak ta czynność ma się do ewentualnej zmiany formy opodatkowania w trakcie roku?
ISTOTNE:
W czasie zawieszenia prowadzenia działalności nie ma możliwości zmiany formy opodatkowania, jeżeli okres zawieszenia występuje w tym samym roku podatkowym.
Jeżeli okres zawieszenia przechodzi na kolejny rok to przedsiębiorca ma możliwość zmiany formy opodatkowania do 20-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu uzyskania pierwszego przychodu w tym kolejnym roku.
W drugiej kolejności warto wspomnieć o wyjątku od reguły a mianowicie o likwidacji działalności gospodarczej.
Likwidacja działalności gospodarczej i rozpoczęcie nowej działalności gospodarczej w tym samym roku umożliwia wybór innej niż dotychczasowej formy opodatkowania dla nowo-rozpoczętej formy opodatkowania
Potwierdzeniem powyższego jest m.in. stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej zawarte w interpretacji indywidualnej z dnia 05.01.2024r. o sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.726.2023.2.AP. Sprawa dotyczyła podatnika, który nie zaznaczył w ogóle formy opodatkowania dla roku 2022, wobec czego domyślnie została przyjęta skala podatkowa. W roku 2023 podatnik także stosował skalę podatkową natomiast we wrześniu 2023r. zlikwidował dotychczasową działalność a w październiku 2023r. otworzył nową. Dla nowej działalności chce wybrać ryczałt ewidencjonowany. Czy ma takie prawo?
Dyrektor KIS stwierdził, że:
„(…) Z opisu stanu faktycznego wynika, że 26 września 2023 r. z uwagi na rozwiązanie umowy z kontrahentem zamknął Pan działalność gospodarczą wskazując datę zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej 26 września 2023 r. Wykreślenie działalności gospodarczej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej nastąpiło 27 września 2023 r. Przeprowadził Pan spis z natury, dokonał Pan odpowiednich zgłoszeń do właściwego miejscowo Urzędu Skarbowego, w tym wyrejestrowania firmy z podatnika VAT oraz złożył Pan wszystkie niezbędne wyrejestrowania w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Tym samym dokonał Pan w sposób fizyczny i trwały likwidacji działalności gospodarczej. Następnie 6 października 2023 r. podpisał Pan nową umowę współpracy z kontrahentem, z którym poprzednio współpracował. Z uwagi na powyższe dokonał Pan wpisu w ewidencji działalności gospodarczej i rozpoczął Pan prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej na podstawie nowego wpisu. Oświadczenie o wyborze opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych naczelnikowi skarbowemu, właściwemu według miejsca zamieszkania, złożył Pan 6 października 2023 r.
Mając na względzie przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że o ile zlikwidował Pan trwale i skutecznie uprzednio prowadzoną działalność gospodarczą i 27 września 2023 r. wykreślił ją z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG), ze wszelkimi konsekwencjami wynikającymi z przepisów prawnych i następnie ponownie (6 października 2023 r.) rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej, to mógł Pan dokonać wyboru ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, jako formy opodatkowania nowo rozpoczętej działalności gospodarczej.
Reasumując – po likwidacji działalności gospodarczej i ponownym otwarciu działalności w tym samym roku podatkowym ma Pan prawo do wyboru innej formy opodatkowania, tj. opodatkowania uzyskanych po 6 października 2023 r. przychodów na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego.(…)”.
Wskazanie ryczałtu, jako formy opodatkowania najmu prywatnego
W 2025r. najem składników majątku pozostających prywatną własnością podatnika może być opodatkowany tylko ryczałtem ewidencjonowanym.
Wystarczy, aby podatnik, który rozpoczął wynajmowanie prywatnego składnika majątku opłacił zryczałtowany podatek dochodowy do 20-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu/kwartale (wybór rozliczenia dokonuje podatnik), w którym uzyskał przychód (podatnik otrzymał zapłatę).
Stawka opodatkowania ryczałtem najmu prywatnego to:
- 8,5% do kwoty przychodów 100 000 zł (w ciągu roku),
- 12,5% ponad kwotę przychodów 100 000 zł (w ciągu roku).
Ryczałt tak jak i inne podatki dochodowe podatnik wpłaca na swój mikrorachunek podatkowy.
ISTOTNE:
Jeżeli małżonkowie (wystarczy jeden z małżonków) złożą w urzędzie skarbowym oświadczenie o opodatkowaniu całości uzyskiwanych wspólnie przychodów z najmu prywatnego wówczas podwyższona stawka 12,5% znajduje zastosowanie dopiero po przekroczeniu kwoty przychodu 200 000 zł (a nie 100.000 zł).
Tytuł przelewu podatkowego a wybór formy opodatkowania
Od pewnego czasu niektórzy podatnicy wpisują w tytule przelewu dotyczącego zaliczki na podatek dochodowy za pierwszy okres nowego roku podatkowego – taki tytuł przelewu, który wskazuje na inną formę opodatkowania niż stosowaną w poprzednim roku.
W takich sprawach pojawia się coraz więcej interpretacji indywidualnych o różnych stanowiskach prezentowanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
Niektórzy podatnicy, którzy postępują w powyższy sposób uważają, iż w ten sposób składają pisemne oświadczenie o wyborze (zmianie) formy opodatkowania w nowym roku.
Takie postępowanie jest jednak obarczone ryzykiem a ewentualna konieczność dokonywania korekt za cały rok może być bardzo uciążliwa, pracochłonna i wręcza bardzo kosztowna.
Dlatego lepiej zastosować sposoby zmiany formy opodatkowania, które zostały wcześniej w niniejszej publikacji zaprezentowane.