Preferencje w opłacaniu niższych składek ZUS to dla wielu przedsiębiorców istotny motyw do rezygnacji z etatu, czy umowy cywilnoprawnej na rzecz działalności gospodarczej. Istotną cechą ulg na gruncie ZUS jest ich czasowy charakter, tzn. możliwość korzystania z nich przez określoną ilość miesięcy. Czy można ponownie skorzystać z ulgi na start lub ZUSu preferencyjnego? Czy zawieszenie działalności gospodarczej przedłuża okres trwania ulgi? Szczegóły poniżej!
Rodzaje ulg w ZUS – krótki przegląd i omówienie
Tytułem wstępu i usystematyzowania omawianych zagadnień omówić należy dostępne rodzaje preferencji w opłacaniu niższych składek ZUS. Należą do nich:
- ulga na start – możliwość opłacania przez pierwsze 6 pełnych miesięcy wyłącznie składki zdrowotnej. W przypadku rozpoczęcia działalności np. 2-go dnia miesiąca, zyskujemy dodatkowy – niepełny miesiąc ulgi,
- ZUS preferencyjny – możliwość opłacania przez kolejne 24 miesiące składek społecznych od podstawy wynoszącej 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę,
- Mały ZUS Plus – możliwość opłacania składek społecznych obliczanych na bazie przychodu/dochodu. Korzystanie z ulgi możliwe jest przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzenia działalności. Wymagane jest spełnienie dodatkowych warunków m.in. w postaci przychodów niższych niż 120 000 zł.
Ulga na start – kiedy można z niej ponownie skorzystać?
Zasady stosowania ulgi na start reguluje art. 18 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku prawo przedsiębiorców. Zgodnie z tym przepisem, można ponownie skorzystać z ulgi na start po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia działalności gospodarczej.
Dodatkowym warunkiem jest nie świadczenie usług dla byłego pracodawcy na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym podatnik wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
ZUS preferencyjny – kiedy można z niego ponownie skorzystać?
Kolejna popularna ulga tzw. zus preferencyjny, uregulowana została w innym akcie prawnym tj. w ustawie z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Ponowne skorzystanie z tej preferencji możliwe jest po upływie 60 miesięcy od dnia zakończenia/zawieszenia pozarolniczej działalności.
Warunek wykonywania działalności gospodarczej dla byłego pracodawcy jest analogiczny jak w przypadku ulgi na start.
Przerwa w działalności gospodarczej może być różnie interpretowana na gruncie ulgi na start i ZUSu preferencyjnego – przykład wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Ulga na start oraz ZUS preferencyjny uregulowane są w różnych ustawach, które odmiennie definiują pojęcie działalności gospodarczej. Ustawa prawo przedsiębiorców stanowi, że działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia może skorzystać z ulgi na start.
Zatem posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w ciągu ostatnich 60 miesięcy, gdzie występuje obowiązek opłacania pełnych składek ZUS, nie stoi na przeszkodzie w skorzystaniu z ulgi na start w ramach założonej przez tego wspólnika działalności gospodarczej. Potwierdził to ZUS w interpretacji sygn. WPI/200000/43/463/2021 z dnia 30 czerwca 2021r.
Zupełnie odmiennie należy rozpatrywać sytuację wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. na gruncie możliwości skorzystania z ZUSu preferencyjnego. Warunek dotyczący karencji choć brzmi podobnie, niesie za sobą daleko idące konsekwencje, bowiem treść przepisu stanowi, że ulgi te nie dotyczą podmiotów, które prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych, przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, prowadziły pozarolniczą działalność. Pozarolniczą działalność należy definiować w tym przypadku przez pryzmat ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a taką działalnością jest m.in. jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Zatem posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. w ciągu ostatnich 60 miesięcy wyklucza możliwość skorzystania z ZUSu preferencyjnego przez 24 miesiące z tytułu podjętej działalności gospodarczej.
Mały ZUS plus – kiedy można z niego ponownie skorzystać? Spór o ustalanie okresu przerwy w opłacaniu niższych składek
Zgodnie z treścią przepisu (art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) korzystanie z małego ZUS plus możliwe jest przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Zgodnie ze stanowiskiem ZUS przepis należy interpretować w ten sposób, że pomiędzy kolejnymi okresami stosowania ulgi należy, aż 3 lata opłacać pełne składki.
Okres przerwy stał się przedmiotem sporu, bowiem przedsiębiorcy wraz z Rzecznikiem Małych i Średnich Przedsiębiorstw stoją na stanowisku, iż ideą ustawodawcy było wprowadzenie dwuletniej karencji. Stanowisko to podzielił także Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim sygn. akt VI U 147/24. Przepisy w tym zakresie nie zostały jednak jeszcze doprecyzowane i poprawione.
Czy zawieszenie działalności gospodarczej przedłuża ulgi w ZUS?
Niejednokrotnie zdarza się, że przedsiębiorca krótko po założeniu/wznowieniu działalności gospodarczej musi ją zawiesić. Pojawia się więc pytanie: czy zawieszenie działalności przedłuży ulgi w ZUS, które rozpoczęły swój bieg?
Jeżeli przedsiębiorca rozpocznie prowadzenie działalności gospodarczej i krótko po tym ją zawiesi, wówczas bieg ulgi na start i ZUSu preferencyjnego nie zawiesza się. Przedsiębiorca w okresie zawieszenia konsumuje więc ulgę na start i ZUS preferencyjny. Ulgi przepadają.
Autor: Łukasz Kluczyński