Wszyscy podatnicy zobowiązani do sporządzenia rocznego remanentu za 2024r. wykonali ten obowiązek według stanu zasobów majątku na dzień 31.12.2024r. Natomiast wycenę zasobów majątkowych ujętych w remanencie wykonali najpóźniej 14 dnia od zakończenia spisywania remanentu.
Należy jednak podkreślić, iż to nie jedyny moment, w którym obowiązkowo należy sporządzić remanent.
Ponadto nasuwa się pytanie – co z remanentem w trakcie roku podatkowego?
Wynik remanentu ma zawsze swoje skutki podatkowe. Wyjątkiem od reguły jest remanent w wysokości 0 zł zarówno na początek roku jak i na koniec roku, choć i taki stan wskazuje na to, iż po prostu firma nie posiada żadnych składników majątku objętych obowiązkiem wykazania w remanencie.
Co to jest remanent
Remanent to obowiązkowy spis określonych zasobów działalności gospodarczej (firmowych) sporządzany przez przedsiębiorcę na określony dzień w roku.
Remanent to spisanie m.in. towarów, materiałów będących własnością firmy według ich ilości i wartości.
Remanent obowiązkowo musi być sporządzony przynajmniej raz w roku a dokładnie na koniec roku, czyli na dzień 31.12.2024. Występują też dodatkowe terminy sporządzania remanentu, ale o tym w dalszej części publikacji.
ISTOTNE:
Dopuszczalne jest sporządzanie remanentu w trakcie roku podatkowego np. za okresy miesięczne.
Obowiązek sporządzenia remanentu u podatników stosujących ewidencję PKPiR (są to podatnicy stosujący formę opodatkowania podatek liniowy albo skalę podatkową) został określony w § 24 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23.12.2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2019 r. poz. 2544 zwanego dalej Rozporządzeniem).
Warto w tym miejscu dodać, iż wartość remanentu istotnie wpływa na roczny podatek dochodowy, ale i na zaliczkę na podatek dochodowy za grudzień roku, którego remanent dotyczy.
Zasady sporządzania remanentu
Remanent musi być sporządzony dokładnie i w sposób kompletny. Ma rzetelnie przedstawiać stan składników majątku na dzień sporządzania remanentu. Musi zawierać podpisy osób go sporządzających.
W nawiązaniu do § 24 rozporządzenia remanent obowiązkowo obejmuje pozostałe na dzień jego sporządzania:
- materiały (surowce) podstawowe, pomocnicze i towary handlowe będące własnością firmy, które podatnik wycenia według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu (bierze pod uwagę ceny niższe),
- materiały i towary handlowe znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem podatnika należy wycenić jak wyżej,
- materiały i towary otrzymane w darowiźnie na cele prowadzonej działalności podatnik wycenia według wartości rynkowej (ich wartość zostaje wyłączona z łącznej kwoty remanentu przy uwzględnianiu kwoty remanentu w dochodzie z działalności),
- półwyroby, półfabrykaty, wyroby gotowe, braki produkcyjne podatnik wycenia według kosztów wytworzenia,
- odpady podatnik wycenia według wartości szacunkowej (podatnik szacuje wartość z uwzględnieniem ewentualnej przydatności odpadu do dalszego użytkowania),
- produkcję w toku, którą podatnik wycenia według kosztu wytworzenia.
ISTOTNE:
W przypadku zdarzeń losowych i innych wymagających obniżenia wartości materiałów, towarów ujętych w remanencie podatnik musi ująć także informację o pierwotnej cenie zakupu (nabycia) lub o pierwotnym koszcie wytworzenia (sprzedaż zaistnienia zdarzenia).
Zgodnie z § 25 ww. rozporządzenia remanent zawiera obowiązkowe elementy takiej jak:
- imię i nazwisko przedsiębiorcy – właściciela firmy (nazwa firmy),
- data sporządzania remanentu,
- numer kolejny pozycji arkusza remanentu,
- szczegółowe określenie towaru i innych składników objętych remanentem,
- jednostka miary,
- ilość towarów, materiałów stwierdzona w czasie remanentu,
- cena w złotych i groszach za jednostkę miary,
- wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
- wartość wynikającą z przemnożenia ilości innych składników objętych remanentem przez ich cenę jednostkową,
- łączną wartość remanentu,
- wyrażenie – „Spis zakończono na pozycji …
- podpisy osób sporządzających m.in. właściciela firmy (wspólników).
Moment, na który należy sporządzić remanent
Remanent obligatoryjnie należy sporządzić na ściśle określone momenty. Jakie to momenty? Przedstawiono je w poniższej tabeli.
| Momenty obowiązkowego sporządzenia remanentu | |
| Lp. | Dzień, na który należy sporządzić remanent |
| 1. | Rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego |
| 2. | Na koniec każdego roku podatkowego |
| 3. | 1 stycznia nowego roku (stan z końca poprzedniego roku) |
| 4. | Na żądanie naczelnika urzędu skarbowego |
| 5. | Utraty w ciągu roku podatkowego prawa do opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym |
| 6. | Zmiany wspólnika |
| 7. | Zmiany proporcji udziałów wspólników |
| 8. | Likwidacji działalności |
Remanent obowiązkowo sporządzają osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i stosujący ewidencję – podatkową księgę przychodów i rozchodów a więc ci, którzy wybrali formę opodatkowania skalę podatkową albo podatek liniowy.
Podatnicy stosujący ryczałt ewidencjonowany nie mają obowiązku sporządzania remanentu. Wyjątkiem od reguły jest utrata w ciągu roku prawa do stosowania ryczałtu.
ISTOTNE:
Przedsiębiorca nie jest zobligowany do zawiadamiania urzędu skarbowego o zamiarze sporządzania spisu z natury.
Remanent można sporządzać także w trakcie roku podatkowego
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mają możliwość dobrowolnego sporządzania remanentu także w trakcie roku poza ww. obowiązkowymi momentami.
Warto w tym miejscu wspomnieć § 24 ust. 3 ww. rozporządzenia, który mówi, że spis z natury podlega wpisaniu do księgi także wówczas, gdy osoby prowadzące działalność gospodarczą sporządzają go za okresy miesięczne oraz gdy na podstawie odrębnych przepisów jego sporządzenie zarządził naczelnik urzędu skarbowego.
Podatnicy stosujący ewidencję PKPiR mogą sporządzać remanent za dowolne okresy, nie tylko miesięczne. Mogą dobrowolnie sporządzać remanenty za okresy dwumiesięczne, kwartalne, półroczne lub inne.
Skutki podatkowe ujęcia kwoty remanentu w dochodzie z działalności
Przedsiębiorcy stosujący (PKPiR) skalę podatkową albo podatek liniowy, jako formę opodatkowania przychodów z działalności mają obowiązek comiesięcznego ustalania dochodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Zaliczkę na podatek dochodowy mogą opłacać raz na miesiąc albo raz na kwartał. Natomiast po zakończeniu roku podatkowego mają obowiązek dokonać rozliczenia rocznego podatku z uwzględnieniem wpłacanych w ciągu roku zaliczek na podatek PIT.
Przy obliczaniu rocznego dochodu z działalności gospodarczej przedsiębiorca ma obowiązek uwzględnić kwotę różnicy remanentów. Jeżeli ustala remanent w trakcie roku to ustalając dochód w trakcie roku także ma obowiązek uwzględnić kwotę różnicy remanentów. Szczegóły ujmowania remanentu przedstawiono poniżej.
Kwota remanentu podlega ujęciu w PKPiR należy jednak podkreślić, iż księgowaniu podlega kwota wynikająca z różnicy remanentów – końcowego i początkowego.
| REMANENT NA OSTATNI DZIEŃ DANEGO ROKU | – | REMANENT NA PIERWSZY DZIEŃ DANEGO ROKU | = | RÓŻNICA REMANENTOWA DO UJĘCIA W PKPIR |
Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz. U. z 2025 r. poz. 163) dochód z działalności gospodarczej powiększa się o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków.
| PRZYCHÓD Z DZIAŁALNOŚCI |
| – |
| KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU (W TYM ZAPŁACONE SKŁADKI ZUS) |
| – |
| RÓŻNICA POMIĘDZY REMANENTEM NA KONIEC OKRESU A NA POCZĄTEK OKRESU |
| = |
| DOCHÓD DO OPODATKOWANIA PODSTAWA OPODATKOWANIA PODATKIEM DOCHODOWYM PIT |
Kwota różnicy między remanentem końcowym a początkowym ma wpływ na dochód podlegający opodatkowaniu (podstawę opodatkowania) podatkiem dochodowym PIT a więc na samą wysokość podatku dochodowego za:
- rok podatkowy w przypadku ustalania podatku dochodowego za rok podatkowy,
- miesiąc, kwartał, półrocze lub inny okres części roku podatkowego w momencie ustalania zaliczki na podatek dochodowy PIT.
W tym miejscu powstaje pytanie. Jaki to wpływ ma różnica remanentu na dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT i w efekcie na samą wysokość podatku dochodowego albo zaliczki na podatek dochodowy?
| REMANENT NA KONIEC ROKU | > | REMANENT NA POCZĄTEK ROKU | = | PODWYŻSZA PODATEK DOCHODOWY |
| REMANENT NA KONIEC ROKU | < | REMANENT NA POCZĄTEK ROKU | = | OBNIŻA PODATEK DOCHODOWY |
Różnica remanentów bezpośrednio wpływa na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym PIT a więc na wysokość zaliczki na podatek albo na roczny podatek.
Kwotę różnicy pomiędzy remanentem końcowym a początkowym przedsiębiorca podlega księgowaniu w PKPiR:
- na koniec każdego roku kalendarzowego i przepisuje na 1 stycznia nowego (kolejnego roku),
- na dzień powyżej wymienionych momentów np. likwidacji działalności gospodarczej czy na żądanie naczelnika urzędu skarbowego,
- na dzień sporządzania remanentu w trakcie roku podatkowego.
W przypadku sporządzania comiesięcznego remanentu przedsiębiorca uwzględnia kwotę różnicy remanentów, co miesiąc przy ustalania zaliczki na podatek dochodowy PIT. W takim wypadku różnicę remanentów przedsiębiorca ustala, jako różnicę pomiędzy kwotą aktualnego remanentu (na koniec danego miesiąca) a poprzedniego remanentu (na koniec poprzedniego miesiąca).
ISTOTNE:
Podatnik sporządzając zeznania roczne za ubiegły rok uwzględnia w nim jedynie remanent sporządzony na początek i koniec roku (różnicę remanentową).
To oznacza, że do obliczenia dochodu z działalności na potrzeby ujęcia w zeznaniu rocznym PIT nie są brane pod uwagę kwoty remanentów sporządzanych w trakcie roku podatkowego. Są one ujmowane tylko na etapie obliczania zaliczki na podatek dochodowy PIT.
Remanent wynosi 0 zł
Poza sytuacjami, kiedy remanent początkowy i końcowy wynosi 0 zł występują też sytuację, iż remanent początkowy wynosi przykładowo 50.000 zł natomiast remanent na koniec roku lub innego okresu wynosi 0 zł.
Co to wtedy oznacza? W takiej sytuacji wygląda na to, że wszystkie towary, materiały i inne składniki majątku ujęte w remanencie końcowym do dnia jego sporządzania zostały sprzedane, darowane, zlikwidowane lub zbyte w inny sposób. Zatem nie pozostawały już na stanie w firmie na dzień sporządzenia remanentu końcowego.
ISTOTNE:
Jeżeli u podatnika wartość remanentu na koniec roku wyjdzie 0 zł to ta wartość podlega ujęciu w PKPiR.
Jeżeli u podatnika sporządzony remanent wykaże wartość 0 zł to jak najbardziej wraz z podpisami sporządzających ma on moc prawną i stanowi oświadczenie o stanie towarów, materiałów i innych składników majątku podlegających ujęciu w remanencie na dzień sporządzenia remanentu.
Remanent a składka zdrowotna
Ostatnim pytaniem, jakie warto zadać w kontekście różnicy remanentowej to czy wartość ta ma wpływ na wysokość składki zdrowotnej? To znaczy miesięcznej i rocznej?
Jak najbardziej tak, bowiem w myśl art. 81 ust. 2c pkt 5 ustawy z dnia 27.08.2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146) płatnik składek (przedsiębiorca) w czasie ustalania dochodu z działalności gospodarczej będącego podstawą obliczenia składki zdrowotnej uwzględnia też obliczoną kwotę różnicy remanentowej.
Zależność różnicy remanentowej ujętej w dochodzie w kontekście wysokości składki zdrowotnej przedstawia poniższa tabela.
| REMANENT KOŃCOWY | > | REMANENT POCZĄTKOWY | = | RÓŻNICA REMANENTOWA DODATNIA | – | ZWIĘKSZA DOCHÓD W EFEKCIE WYSOKOŚĆ SKŁADKI ZDROWOTNEJ |
| REMANENT KOŃCOWY | > | REMANENT POCZĄTKOWY | = | RÓŻNICA REMANENTOWA UJEMNA | – | ZMNIEJSZA DOCHÓD W EFEKCIE WYSOKOŚĆ SKŁADKI ZDROWOTNEJ |