Zmiany w VAT i w przepisach regulujących podatkowe funkcjonowanie kas rejestrujących nabierają coraz szybszego tempa. Nie jest łatwo nadążyć za sporą liczbą aktualizacji ustaw podatkowych szczególnie osobom prowadzącym działalność gospodarczą. W natłoku zadań i obowiązków warto, więc poświęcić chwilę na prześledzenie skondensowanego materiału w pigułce, który z pewnością ułatwi podatnikom zrozumienie zmian podatkowych.
Opodatkowanie bonów od stycznia 2019r.
W związku z wejściem w życie od 1 stycznia 2019r. dyrektywy unijnej z 27.06.2016r. zmieniającej przepisy dyrektywy dotychczasowo obowiązującej, polski ustawodawca dostosowując polskie przepisy był zobowiązany wprowadzić regulacje ustalające rodzaje i sposób opodatkowania bonów.
Do końca 2018r. nie przewidziano w przepisach szczególnych regulacji podatkowych dla tego typu instrumentów, dlatego też, nowe reguły będą obowiązywać bony, których emisja nastąpiła od 1 stycznia 2019r.
W art. 2 pkt 41 ustawy o VAT prawodawca wyjaśnia, że poprzez bon należy rozumieć instrument, z którym wiąże się obowiązek jego przyjęcia, jako wynagrodzenia lub części wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, w przypadku, którego towary, które mają zostać dostarczone, lub usługi, które mają zostać wykonane, lub tożsamość potencjalnych dostawców lub usługodawców są wskazane w samym instrumencie lub określone w powiązanej dokumentacji, w tym w warunkach wykorzystania tego instrumentu
Warto zwrócić uwagę, że powyższa definicja bonu wyraźnie odróżnia bon od środków płatniczych, ponieważ bon ma za zadanie uprawnić jego odbiorcę do otrzymania towaru lub usługi oraz stanowić element polityki marketingowej firmy a nie tylko rodzaj płatności.
Ustawodawca przedstawił dwa podstawowe rodzaje bonów:
- jednego (pierwszego) przeznaczenia – to taki bon, w przypadku, którego miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których bon dotyczy, oraz kwota należnego VAT z tytułu sprzedaży towarów lub świadczenia usług (objętych bonem) są znane w chwili emisji tego bonu,
- różnego przeznaczenia – rozumie się przez to bon inny niż bon jednego przeznaczenia.
Prawodawca używa dodatkowo terminologii emisja bonu, którą jest pierwsze wprowadzenie bonu do obrotu a zatem pierwsze wydanie bonu klientowi natomiast drugi termin to transfer bonu, który oznacza emisję bonu oraz każde przekazanie tego bonu po jego emisji.
Odnosząc się do bonu jednego przeznaczenia – klient, który go otrzyma, będzie mógł na jego podstawie zrealizować konkretną dostawę towarów lub usługę. Znana będzie ich cena w dniu przekazania bonu a zatem też stawka VAT oraz miejsce ich sprzedaży. Dlatego też przekazanie takiego bonu klientowi będzie potraktowane i zarejestrowane w rejestrach VAT sprzedawcy jak zwykła sprzedaż danego towaru lub usługi. Natomiast sama wymiana na towar lub usługę już nie będzie powodowała rozliczenia podatkowego względem VAT.
Wyjątkiem od powyższej reguły będzie sytuacja, w której bon stanowił część wynagrodzenia sprzedawcy za towar lub usługę, wówczas bon zgodnie z powyższą zasadą będzie rozliczony w VAT w momencie jego przekazania a pozostała część w chwili wykonania usługi lub sprzedaży towarów.
Zupełnie odmienny moment opodatkowania w VAT wystąpi przy bonach różnego przeznaczenia. W tym wypadku przekazanie bonu klientowi nie jest opodatkowane względem VAT a moment faktycznego wykonania usługi lub dostawy towarów z tytułu wymiany tego bonu.
Co ciekawe, podatnicy pośrednicy niebędący sprzedawcą towarów lub usług, którzy będą sprzedawać (dystrybuować) bony jednego i różnego przeznaczenia, będą zobligowani do opodatkowania tej sprzedaży podatkiem VAT.
Nowa matryca stawek VAT
Ministerstwo Finansów pracuje nad wprowadzeniem jednolitego systemu porządkującego różne stawki VAT na wyroby lub usługi. System ten o nazwie matryca stawek VAT ma obowiązywać od stycznia 2020r.
Prace idą w kierunku skorzystania z tzw. Nomenklatury Scalonej (CN), czyli istniejącej już klasyfikacji celnej używanej przy obrocie celnym towarami, rozpoznającej każdy rodzaj towaru po odpowiednim kodzie CN. Klasyfikacja CN dzieli towary na:
- tytuły selekcji wyrobów,
- działy główne,
- poddziały.
- Produkt.
Numer odnalezionego produktu jest kodem CN, dzięki któremu podatnicy odnajdą odpowiednią stawkę VAT dla sprzedawanych towarów.
Jeżeli chodzi natomiast o dotychczasowo stosowaną klasyfikację PKWiU dla towarów, to prawodawca zrezygnuje z niej w zakresie ustalenia prawidłowej stawki VAT ale tylko na towary właśnie na rzecz klasyfikacji CN.
Tak, więc właściwym wykazem dla ustalenia stawki VAT dla sprzedawanych towarów będzie klasyfikacja CN.
Z kolei w odniesieniu do ustalenia prawidłowej stawki VAT na świadczone usługi – nadal będzie obowiązywać podatników klasyfikacja PKWiU 2015.
Co ciekawe w odniesieniu do towarów i usług, za które przed dniem 1 stycznia 2020r. podatnik wpłacił zaliczkę i które nie zostały ujęte w klasyfikacji (CN) lub w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, podatnik zastosuje standardową stawkę VAT w wysokości 23%, poza towarami, dla których odrębnie określono inną stawkę VAT.
Z uwagi na wprowadzenie nowego systemu szeregującego stawki VAT według działów klasyfikacji CN podatnicy mogą spodziewać się podwyżek stawek VAT na niektóre towary, ale i obniżek stawek VAT.
Ustawodawca założył także, że w przypadku konieczności dokonania zmiany stawki VAT, będzie ona dokonana w dół a nie w górę.
Nowy plik JPK zastąpi deklaracje VAT i dotychczasowy JPK_VAT?
Prawdopodobnie od stycznia 2020r. wejdzie w życie znowelizowana ustawa o VAT i Ordynacja podatkowa wprowadzająca nowy, jednolity plik JPK, którego celem ma być ograniczenie ilości wysyłanych miesięcznie dokumentów rozliczających podatek VAT do jednego pliku JPK a także zapobieganie mnożeniu się tych samych danych wynikających z deklaracji VAT i dotychczasowego JPK_VAT.
Nowy plik ma być scaloną informacją podatkową VAT przeznaczoną dla organów podatkowych zawierającą:
- ewidencję VAT zakupu oraz sprzedaży,
- wszystkie elementy deklaracji VAT.
Zatem w nowym pliku JPK ma być zawarta kompletna informacja składającą się na ewidencję i deklarację VAT, czyli takie elementy jak np.:
- dane podatnika,
- okres rozliczeniowy,
- właściwy urząd skarbowy,
- wykaz wszystkich faktur sprzedaży i zakupu,
- kwota do przeniesienia, zapłaty, zwrotu także na rachunek VAT (w tym wybór opcji zwrotu wraz z dodatkowymi załącznikami),
- opcja rozliczenia VAT-MARŻY,
- wydatkowanie na zakup kas rejestrujących oraz zwrot ulgi,
- korekty podstawy opodatkowania oraz VAT naliczonego,
- korekty podstawy opodatkowania oraz VAT należnego,
- opcja skorzystania z ulgi na złe długi,
- inne.
Nowy plik JPK ma zastąpić deklaracje: VAT-7, VAT-7K, VAT-27 oraz załączniki dla zwrotu podatku VAT – VAT-ZZ, VAT-ZT a także formularz dla skorzystania z ulgi na złe długi VAT-ZD.
W dalszej kolejności mają być także scalone w plik JPK informacje wynikające z deklaracji VAT-8, VAT-12 oraz VAT-UE.
Wysyłka nowego pliku JPK ma odbywać się w cyklach miesięcznych w terminie tak jak dotychczas do 25 dnia miesiąca następnego za miesiąc poprzedni.
Zobligowanym do wysyłki nowego JPK będzie czynny podatnik VAT.
Nie do końca jeszcze wiadomo jak nowy plik będzie funkcjonował w odniesieniu do podatników rozliczających się kwartalnie lub metodą kasową.
Nadchodzi obowiązkowy split payment
Od lipca 2019r. ma wejść w życie obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności split payment.
Do tej pory obowiązuje wolny wybór i to podatnik decyduje czy stosuje mechanizm przy opłacaniu faktur zakupu czy też nie.
Split payment polega na regulowaniu przez podatnika nabywcę otrzymanej od sprzedawcy faktury w taki sposób, że przy wykonywaniu przelewu podatnik nabywca korzysta z tzw. dodatkowego komunikatu dla mechanizmu podzielonej płatności a system bankowy automatycznie wykonuje rozliczenie w następujący sposób:
- kwota netto z faktury zakupu opłacona zostaje z konta firmowego,
- kwota VAT z faktury zakupu zostaje opłacona ze specjalnego rachunku VAT.
Przy pomocy specjalnego rachunku VAT podatnik ma możliwość:
- zapłacić VAT za faktury zakupu,
- zapłacić zobowiązanie w podatku VAT wynikającego z deklaracji VAT,
- otrzymać zwrot z podatku VAT,
- zapłacić lub otrzymać kwotę podatku VAT wynikającego z korekty faktury opłaconej mechanizmem,
- złożyć wniosek do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o możliwość przekazania części lub całości środków na rachunek firmowy podatnika.
W przypadku szybszej zapłaty zobowiązania podatku VAT (aniżeli 25 dnia miesiąca następnego po okresie rozliczeniowym) wynikającego z deklaracji VAT, podatnik będzie mógł skorzystać z możliwości delikatnego obniżenia zobowiązania VAT do zapłaty.
Centralny Rejestr Faktur
Wstępnie od lipca 2019r. ma zostać wprowadzone nowe, dodatkowe repozytorium dokumentów nazwane Centralnym Rejestrem Faktur (CFR).
System ma działać w taki sposób, że faktury zawarte aktualnie w plikach JPK_VAT (od stycznia 2020r. w nowych plikach JPK) będą podstawą do ich wpisu do wykazu CFR. Zatem baza dokumentów CFR będzie zawierać wykaz wszystkich, wystawionych przez polskich podatników faktur.
Ministerstwo uważa, że tym sposobem ograniczy lub wyeliminuje nadużycia podatkowe oraz wykryje we wczesnych stadiach także przestępstwa podatkowe.
System CFR ma być również informacją o rozbieżnościach w wykazanych i niewykazanych fakturach, która ma być przekazywana również do podatników a nie jak jest aktualnie tylko do organów podatkowych. Nowością w ramach funkcjonowania CFR ma być mechanizm nakładania kary w przypadku, gdy podatnik po otrzymaniu wezwania dotyczącego nie wykazania faktury sprzedaży, nie złoży stosownej korekty w ciągu 14 dni od otrzymania danego wezwania. W tej sytuacji czeka go grzywna w kwocie 500zł.