Opublikowano: 2023-08-11
Pierwsza część wpisu, mającego na celu omówienie zmian implementowanych przez SLIM VAT 3 poruszała zagadnienia z zakresu przeliczania walut obcych na gruncie faktur korygujących, podwyższeniu limitu dla małego podatnika oraz zmian proceduralnych związanych z wydawaniem wiążących informacji stawkowych. Niniejszy wpis traktuje o kolejnych nowościach na gruncie prawa podatkowego wynikających ze SLIM VAT 3. Poniżej poruszymy zagadnienia dot. zmian w przyszłych obowiązkach na gruncie raportowania ksiąg/KPiR/ewidencji przychodów i ewidencji środków trwałych w formie struktury logicznej JPK, a także uproszczonych zasadach w rozliczaniu WNT. Przybliżymy również nowości związane z obliczaniem proporcji VAT. Poniżej prezentujemy kluczowe zmiany!
Ważne zmiany związane z obowiązkiem przesyłania KPiR, ewidencji przychodów oraz ewidencji środków trwałych w formie JPK
Ustawa z dnia 26 maja 2023r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023r. poz. 1059), zwana potocznie SLIM VAT 3, modyfikuje nie tylko przepisy ustawy o VAT. W tym samym akcie prawnym ustawodawca dokonał korzystnych zmian w przepisach, które jeszcze nie zostały zastosowane w praktyce. Mowa tutaj o obowiązku przesyłania ksiąg, KPiR, ewidencji przychodów oraz ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych w formie JPK.
Po pierwsze odroczono nowy obowiązek o rok, tzn. podmioty rozliczające podatek VAT, zobowiązane będą do przesyłania powyższych ewidencji dopiero za 2026 rok. Pozostałe podmioty obowiązek ten będą realizować rok później. Po drugie ustawodawca zrezygnował z obowiązku comiesięcznego przesyłania tych ewidencji do organu podatkowego. W świetle nowych regulacji wystarczające będzie jednokrotne przesłanie JPK dot. ksiąg po zakończeniu roku w terminie złożenia zeznania podatkowego.
Zmiany te z pewnością należy uznać za bardzo pozytywne zarówno dla samych przedsiębiorców, jaki i działów księgowych, które prowadzą ich rozliczenia podatkowe.
Uchylenie przepisu uzależniającego odliczenie VAT od otrzymania faktury przy WNT
SLIM VAT 3 uchyla przepis (art. 86 ust. 10b pkt 2 ustawy o VAT), który uzależnił odliczenie VAT przy WNT od obowiązku posiadania faktury. Likwidacja tego przepisu jest korzystną zmianą dla podatników, którzy opodatkowywali WNT bez posiadania dokumentu zakupu.
Do tej pory brak faktury dokumentującej WNT pozbawiał przedsiębiorców prawa do odliczenia podatku naliczonego. Dopiero późniejsze otrzymanie faktury dawało legitymację do „odzyskania” podatku naliczonego co jednak wymagało wstecznego korygowania zamkniętych już rozliczeń. Nowe zasady dają możliwość odliczenia VAT przy WNT, nawet w przypadku, gdy podatnik nie otrzymał faktury zakupu.
Korzystne zmiany w zakresie stosowania proporcji VAT
Przedsiębiorcy dokonujący jednocześnie sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej zobligowani są do stosowania współczynnika VAT na potrzeby odliczania podatku naliczonego związanego z zakupami o charakterze „mieszanym” tj. takich których jednoznacznie nie da się przyporządkować do sprzedaży opodatkowanej lub nie podlegającej opodatkowaniu.
SLIM VAT 3 uprościł kilka zasad związanych z obliczaniem i stosowaniem współczynnika:
- zawiadomienie naczelnika US o przyjętej prognozie zamiast protokołu. Podatnicy, którzy w poprzednim roku podatkowym nie osiągnęli obrotu lub u których obrót ten w poprzednim roku podatkowym był niższy niż 30 000 zł dotychczas zobligowani byli uzgodnić prognozę współczynnika w formie protokołu z naczelnikiem US. Po zmianach wystarczy jednostronne zawiadomienie wystosowane przez podatnika w terminie do 25-tego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji JPK,
- zwiększenie kwoty podatku VAT, uprawniającej do przyjęcia proporcji „wstępnej” wynoszącej 100%. Chodzi o podatników świadczących usługi niepodlegające opodatkowaniu w niewielkim zakresie. W przypadku, gdy proporcja przekroczyła 98% oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 10 000 zł (wcześniej 500 zł), podatnik ma prawo przyjąć, że proporcja ta wynosi 100%, a tym samym nie jest zobligowany do stosowania wstępnej proporcji przez cały rok. Omawiana kwestia została zobrazowana na poniższym przykładzie,
- uproszczenie rocznej korekty podatku naliczonego. W przypadku gdy różnica pomiędzy proporcją prognozowaną, a ostateczną nie przekracza dwóch punktów procentowych, podatnik ma prawo nie dokonywać korekty rocznej. Jeżeli jednak proporcja dla zakończonego roku jest mniejsza niż proporcja wstępna, brak obowiązku stosowania korekty rocznej stosuje się pod warunkiem że: 1) kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu wynikająca z różnicy między ustalonymi proporcjami oraz 2) korekta roczna w zakresie środków trwałych i wartości nie materialnych i prawnych z wyłączeniem korekty środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, nie przekracza łącznie kwoty 10 000 zł.
Przykład 1
Pan Leszek handluje artykułami BHP oraz incydentalnie świadczy usługi szkoleniowe z zakresu BHP zwolnione przedmiotowo z podatku VAT. W 2023 roku osiągnął całkowity obrót wynoszący 5 200 000 zł, z czego działalność zwolniona 60 000 zł, działalność opodatkowana 5 140 000 zł.
Proporcja VAT wynosi w zaokrągleniu do najbliższej liczby całkowitej 99% (5 140 000 / 5 200 000). VAT niepodlegający odliczeniu wynikający z zastosowania tej proporcji wynosi 2 400 zł. W świetle:
- dotychczasowych regulacji, Pan Leszek byłby zobligowany do stosowania w 2024 roku proporcji 99%, ponieważ kwota nieodliczonego podatku wynikająca z zastosowania tej proporcji przekroczyła 500 zł,
- nowych regulacji, Pan Leszek ma prawo przyjąć, że proporcja wynosi 100%, a tym samym nie jest zobowiązany do stosowania proporcji.
Uelastycznienie sankcji w VAT za wykryte w toku kontroli nieprawidłowości skutkujące m.in. zaniżeniem zobowiązania podatkowego
Kolejną pozytywną zmianą zaimplementowaną przez SLIM VAT 3 jest nadanie organom podatkowym uprawnienia do nakładania uznaniowych kar za nieprawidłowości w rozliczaniu podatku VAT.
Przed zmianami sankcje za zaniżenie zobowiązania podatkowego były określone „sztywno” i wynosiły 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, albo 20% lub 15% w przypadku dokonania korekt i wpłacenia zobowiązania podatkowego.
Po zmianach progi te są stawkami maksymalnymi, bowiem przepisy posługują się terminem „do 30%”, „do 20%”, czy „do 15%”. Dodatkowo w ustawie zapisano kryteria, którymi organ zobligowany jest kierować się ustalając dodatkowe zobowiązanie podatkowe.
Autor- Łukasz Kluczyński