Opublikowano: 2023-09-08
Przedawnienie zobowiązania wobec kontrahenta z tytułu niezapłaconej faktury to nierzadkie zjawisko. W zależności od rodzaju zobowiązania – istnieją różne terminy przedawnień.
Jak wygląda przedawnienie odnośnie zobowiązań względem kontrahenta wynikających z prowadzenia działalności gospodarczej?
Na co należy zwrócić szczególną uwagę? Na te i wiele innych wątpliwości odpowiedziano w niniejszej publikacji.
Podstawowe kwestie dotyczące przedawnień zobowiązania wobec kontrahenta
Zasady dotyczące przedawnień zobowiązań reguluje ustawa z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 zwana dalej ustawą KC).
W art. 118 ustawy KC prawodawca mówi, iż w sytuacji gdy przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi:
- 6 lat,
- dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.
Należy zaznaczyć, iż koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Co więcej terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.
Istotne:
Jednakże pamiętając o art. 554 ustawy KC roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem 2 lat.
Co z tego wynika?
Jeżeli przedsiębiorca (wierzyciel) posiada należności – niezapłacone faktury wówczas dla niego termin przedawnienia tych należności upływa po 3 latach.
Jeżeli natomiast przedsiębiorca (dłużnik) posiada zobowiązanie – niezapłacone faktury wobec kontrahenta wówczas dla niego termin przedawnienia tych zobowiązań upływa po 2 latach.
Skutki podatkowe przedawnienia zobowiązań w PIT i w ryczałcie
Jak mówi art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 zwanej dalej ustawą o PIT) przychodem z działalności gospodarczej jest także wartość:
- umorzonych lub przedawnionych zobowiązań,
- zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.
Istotne:
Przychodem z działalności gospodarczej nie są kwoty umorzonych zobowiązań, w tym także umorzonych pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym lub postępowaniem upadłościowym.
Przykład 1
Czynny podatnik VAT stosuje ryczałt jako formę podatkową prowadzonej działalności. Opłaca zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy – w okresach miesięcznych.
Podatnik posiada niezapłaconą fakturę wobec kontrahenta na kwotę 10.000 zł netto. Termin jej płatności to 30.04.2020r.
Termin przedawnienia upłynął 31 grudnia 2022r.
W styczniu 2023r. zobowiązanie było już przedawnione. Podatnik powinien w tym miesiącu ująć kwotę 10.000 zł jako przychód podlegający opodatkowaniu ryczałtem. Nie ma znaczenia, iż w ryczałcie nie księguje się kosztów uzyskania przychodów.
Stawka ryczałtu dla przedawnionego zobowiązania z tytułu faktury wynosi 3% z kwoty 10.000 zł.
Przykład 2
Czynny podatnik VAT stosuje skalę podatkową jako formę podatkową prowadzonej działalności. Opłaca miesięczne zaliczki na podatek dochodowy.
Podatnik posiada niezapłaconą fakturę wobec kontrahenta na kwotę 5.000 zł netto. Termin jej płatności to 30.06.2020r.
Termin przedawnienia upłynął 31 grudnia 2022r.
W styczniu 2023r. zobowiązanie było już przedawnione. Podatnik powinien w tym miesiącu ująć kwotę 5.000 zł jako pozostały przychód w PKPiR (kol. 8) i opodatkować tak jak dochód z działalności gospodarczej.