Wielu przedsiębiorców ma do czynienia z tzw. nietransakcyjnym wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów i nawet nie zdaje sobie z tego sprawy.
Warto byłoby zastanowić się czym jest nietransakcyjne WNT. Kiedy ono wystąpi? Czy należy go wykazać w ewidencji VAT? Na co należy uważać? Na te i wiele innych pytań odpowiedziano w niniejszej publikacji.
Co to jest zakup towarów z UE czyli wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów to po prostu zakup towarów z UE ale na tym sprawa się nie kończy.
Aby zaistniało prawnie WNT muszą zostać spełnione określone warunki. Sam zakup towaru z UE nie musi jeszcze stanowić WNT np. w sytuacji kiedy towar ten zostanie na terenie kraju UE w którym został nabyty.
WNT oznacza, iż nabywca zakupił prawo do rozporządzenia towarem a więc stał się właścicielem i towar ten został przemieszczony do kraju UE nabywcy (nie do magazynu sprzedawcy).
WNT zaistnieje gdy:
- kupujący towar z siedzibą w jednym kraju UE nabył prawo do rozporządzenia towarem jak właściciel od sprzedawcy z siedzibą w innym kraju UE niż nabywca, oraz
- towar faktycznie opuścił kraj UE sprzedawcy (rozpoczęcia transportu, wysyłki) i został wysłany lub przetransportowany do kraju UE nabywcy,
ISTOTNE:
Transport, wysyłka towaru w WNT mogą być dokonane:
- przez sprzedającego,
- przez kupującego,
- na rzecz sprzedającego (np. kurier dokonuje dostawy),
- na rzecz kupującego (np. firma transportowa dokonuje dostawy).
ISTOTNE:
W przypadku transakcji WNT:
- sprzedawca musi posiadać status czynnego podatnika VAT oraz podatnika VAT-UE,
- nabywcą jest czynny podatnik VAT i VAT-UE albo podatnik zwolniony z VAT ale zarejestrowany do VAT-UE.
Jeżeli nabywcą jest podatnik zwolniony z VAT i nie zarejestrowany do VAT-UE wówczas nie wykazuje on u siebie WNT ale opłaca z tytułu tego zakupu należny podatek VAT.
Należy zaznaczyć, iż w przypadku nabywcy wymogi formalne nie przesądzają o tym czy doszło do transakcji WNT.
Czy doszło do transakcji będącej WNT zależy od tego czy zaistniały wymienione na początku publikacji 2 podstawowe warunki.
Kiedy należy opodatkować WNT podatkiem VAT i kto ma obowiązek tego dokonać
Obowiązek opodatkowania WNT podatkiem VAT powstaje:
- z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej,
- najpóźniej 15-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem WNT.
Obowiązek opodatkowania WNT podatkiem VAT w sytuacji nabycia nowych środków transportu powstaje:
- z chwilą otrzymania tych towarów,
- najpóźniej w dacie wystawienia faktury przez czynnego podatnika VAT.
Sprzedawca spełniający warunki zastosowania stawki 0% dla WDT opodatkowuje sprzedaż towaru dla kontrahenta z UE stawką 0%.
Jednak to nabywca jest zobowiązany do wykazania podatku VAT należnego (oraz odliczenie tego podatku VAT należnego) z tytułu WNT w ewidencji VAT – JPK_VX (a więc po swojej stronie – kupującego).
Nietransakcyjne WNT a transakcja nie stanowiąca WNT
Warto wyjaśnić, iż nietransakcyjne WNT to nie to samo co transakcja nie stanowiąca WNT.
Przykładowo WNT nie wystąpi jeżeli sprzedawca korzysta ze zwolnienia z VAT w stosunku do dokonywanej sprzedaży towarów.
WNT nie będzie stanowić także sprzedaż objęta szczególną procedurą VAT-MARŻA.
WNT nie wystąpi w przypadku zakupu gdy przedmiotem zakupu będzie np. jednostka pływająca używana do żeglugi na pełnym morzu i przewożąca odpłatnie pasażerów, części do niej czy też nabycia środków transportu lotniczego oraz części zamiennych do nich i wyposażenia pokładowego dla przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym.
WNT u polskiego nabywcy z siedzibą w Polsce nie wystąpi też gdy towary inne niż ww. są nabywane przez:
- rolników ryczałtowych dla prowadzonej przez nich działalności rolniczej,
- podatników wykonujących jedynie sprzedaż zwolnioną z VAT przedmiotowo,
- podatników podmiotowo zwolnionych z VAT
- osoby prawne, które nie są podatnikami,
– jeżeli całkowita wartość WNT dokonana na terytorium RP nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwoty 50.000 zł.
Skoro wiadomo już które transakcje nie będą stanowiły WNT to w tym miejscu należałoby zadać pytanie kiedy będzie miało miejsce nietransakcyjne WNT?
ISTOTNE:
WNT wystąpi także wtedy kiedy przemieszczenie dokonane przez czynnego podatnika VAT lub na jego rzecz – towarów, należących do niego z terytorium jednego państwa UE na terytorium innego państwa UE, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego kraju UE w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa:
- wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach WNT, albo
- zaimportowane
– oraz towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika.
Objaśniając art. 11 ust. 1 ustawy o VAT należy wskazać, że gdy polski nabywca dokonuje (sam lub za pomocą firmy transportowej) przemieszczenia należących do niego towarów z terytorium państwa UE innego niż Polska na terytorium Polski, jeżeli towary te zostały przez tego polskiego nabywcę wykorzystane (na terytorium RP) w ramach powadzonej działalności gospodarczej.
Ustawodawca wskazuje, że tak wyglądające przemieszczenie będzie nietransakcyjnym WNT w konkretnych okolicznościach wymienionych poniżej.
| Nietransakcyjne WNT u polskiego nabywcy towarów | |
| Lp. | Sytuacja |
| 1. | Towary są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego |
| 2. | Przemieszczenie towarów następuje w ramach wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO czyli sprzedaż wysyłkowa) |
| 3. | Towary są przemieszczane na pokładach statków, samolotów lub pociągów w trakcie części transportu pasażerów |
| 4. | Towary mają być przedmiotem eksportu towarów dokonanego na terytorium kraju nabycia towaru (kraj UE sprzedawcy) z którego są przemieszczane do Polski |
| 5. | Towary mają być przedmiotem WDT dokonanej na terytorium państwa UE, z którego są przemieszczane na terytorium RP |
| 6. | Towary mają być przedmiotem wykonanych na terytorium RP na rzecz tego podatnika usług polegających na ich wycenie lub wykonaniu na nich prac, pod warunkiem że towary po wykonaniu tych usług zostaną z powrotem przemieszczone na terytorium państwa członkowskiego, z którego zostały pierwotnie wywiezione |
| 7. | Towary mają być czasowo używane na terytorium RP w celu świadczenia usług przez tego podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu |
| 8. | Towary mają być czasowo używane przez tego podatnika na terytorium RP, nie dłużej jednak niż przez 24 miesiące, pod warunkiem że import takich towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju z uwagi na ich przywóz czasowy byłby zwolniony od cła |
| 9. | Przemieszczeniu podlega gaz w systemie gazowym, energia elektryczna w systemie elektroenergetycznym, energia cieplna lub chłodnicza przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej |
Przemieszczenie (przewóz) towarów należących do polskiego czynnego podatnika VAT z innego kraju UE niż Polska do Polski w ww. przypadkach będzie stanowiło tzw. nietransakcyjne WNT.
Przykład 1
Polski przedsiębiorca będący czynnym podatnikiem VAT oraz VAT-UE zakupił towar u niemieckiego podatnika. Transakcja ta u polskiego podatnika stanowiła WNT.
Towary wymagały jednak instalacji u polskiego podatnika wraz z testowym uruchomieniem.
Przewóz tych towarów w celu instalacji u polskiego podatnika będzie stanowić nietransakcyjne WNT (u niemieckiego podatnika).
Przykład 2
Niemiecki podatnik VAT-UE wysłał do polskiego przedsiębiorcy – czynnego podatnika VAT oraz VAT-UE towar zakupiony wcześniej u polskiego przedsiębiorcy celem jego usprawnienia (przed dalszą sprzedażą). Transakcja ta u polskiego podatnika stanowi nietransakcyjne WNT.
Przykład 3
Czeski podatnik VAT-UE dokonał sprzedaży wysyłkowej akcesoriów samochodowych do polskiego przedsiębiorcy – czynnego podatnika VAT oraz VAT-UE.
Transakcja ta u polskiego podatnika stanowi nietransakcyjne WNT.
Przykład 4
Czeski podatnik VAT-UE dokonał sprzedaży towaru w Czechach dla polskiego przedsiębiorcy zarejestrowanego do VAT i VAT-UE w Czechach.
Na terytorium Czech doszło więc do krajowej sprzedaży towarów.
Polski przedsiębiorca przewiózł własne towary do Polski – do polskiej siedziby firmy.
Przewóz własnych towarów u polskiego podatnika stanowi nietransakcyjne WNT.
ISTOTNE:
Czynny podatnik VAT dokonujący przemieszczenia towarów należących do niego w ramach nietransakcyjnego WNT nie będzie miał obowiązku wykazania go w ewidencji VAT – JPK_V7X.
Końcowo należy podkreślić, że każda transakcja WNT czy nietransakcyjne WNT należy analizować indywidualnie. Zbliżone okoliczności niektórych transakcji nie przesądzają o tym, że należy je traktować tak samo.