Wycofanie składnika majątku z działalności gospodarczej jest nierzadkim zjawiskiem występującym w firmach.
Wycofanie składnika majątku to nic innego jak zaprzestanie użytkowania w działalności, a rozpoczęcie użytkowania wyłącznie prywatnego czyli w celu osobistym (całkowicie poza firmą).
Szybko nasuwa się pytanie czy wycofanie samochodu z firmy podlega opodatkowaniu?
Samochód będący środkiem trwałym
Przedsiębiorca ma możliwość wycofania z działalności samochodu który jest składnikiem majątku w firmie, a więc środka trwałego powyżej 10.000 zł ale i poniżej 10.000 zł.
Samochód stanowiący środek trwały w firmie na mocy art. 22a ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 zwanej dalej ustawą o PIT) to składnik majątku, który:
- zostały nabyty lub wytworzony przez podatnika,
- stanowi własność lub współwłasność podatnika,
- jego okres użytkowania w działalności jest dłuższy niż rok,
- jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,
- jest użytkowany w działalności gospodarczej,
- jest oddany w użytkowanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, umowy leasingu lub umowy o podobnym charakterze.
Zatem czynność wycofania samochodu z firmy nie dotyczy pojazdów, które użytkowane są na podstawie umów dzierżawy, leasingu, najmu, użyczenia bowiem czynność zakończenia użytkowania tych samochodów w firmie wiąże się na skutek rozwiązanie tego typu umowy.
Czy wycofanie samochodu z firmy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych PIT?
Przedsiębiorca, który zdecyduje się wycofać pojazd samochodowy będący środkiem trwałym z działalności gospodarczej, nie zapłaci z tytułu danego wycofania podatku dochodowego od osób fizycznych PIT.
Wycofanie samochodu firmowego (środka trwałego) z działalności nie zostało wymienione jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych PIT.
ISTOTNE:
Dopiero sprzedaż samochodu, który wcześniej został wycofany podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT.
Niemniej sprzedaż samochodu uprzednio wycofanego nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT w sytuacji gdy przedsiębiorca dokona sprzedaży po upłynięciu 6 lat licząc od miesiąca następnego po miesiącu wycofania.
Warto zaznaczyć, iż sprzedaż nabytego na działalność tzw. niskocennego środka trwałego – pojazdu samochodowego o wartości początkowej 10.000 zł także będzie podlegała opodatkowaniu w ciągu tych 6 lat.
ISTOTNE:
Sprzedaż wycofanego samochodu firmowego w ciągu 6 lat stanowi dochód z działalności gospodarczej, a w miesiącu sprzedaży tego auta przedsiębiorca ma prawo ująć w koszty niezamortyzowaną dotychczas jego wartość początkową.
Wycofując samochód z firmy przedsiębiorca powinien właściwie tę czynność udokumentować:
- sporządzić dokument LT – likwidacja środka trwałego na skutek wycofania z działalności,
- sporządzić protokół przekazania samochodu na cele prywatne,
Podatnik wycofując samochód osobowy na cele prywatne nie może zapomnieć także o zaprzestaniu dokonywania amortyzacji od następnego miesiąca po miesiącu wycofania.
Jeżeli samochód nie został w pełni zamortyzowany to niezamortyzowaną część przedsiębiorca ujmie w momencie sprzedaży tego samochodu (już po wycofaniu z działalności).
Czy wycofanie samochodu z firmy podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?
Czynność wycofania samochodu z firmy (środka trwałego) wygląda zupełnie odmiennie w kwestii opodatkowania podatkiem VAT.
Ogólna zasada opodatkowania podatkiem VAT mówi, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłata dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług.
Natomiast prawodawca w art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361) dodaje, że odpłata dostawa towarów to także nieodpłatne przekazanie przez czynnego podatnika VAT towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
- wszelkie inne darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
ISTOTNE:
Za dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT uważa się także przekazanie samochodu firmowego (środka trwałego) na cele prywatne (osobiste) przedsiębiorcy.
Patrząc na podatek VAT w praktyce pojawiają się najczęściej trzy okoliczności. Zobrazowano je w poniższych przykładach.
Przykład 1
Podatnik zwolniony z VAT świadczący usługi fizjoterapii (zwolnione z VAT) nabył w okresie 04/2023r. na podstawie faktury VAT-MARŻA samochód osobowy, który wprowadził do ewidencji środków trwałych.
Wydatki eksploatacyjne, części zamienne i serwis także zostały zakupione na poczet sprzedaży usług fizjoterapii a więc na poczet świadczenia usług zwolnionych.
W okresie 05/2024r. podatnik zamierza wycofać dany pojazd.
W tych okolicznościach czynność wycofania nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie będzie oczywiście także podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT.
Przykład 2
Czynny podatnik VAT sprzedający akcesoria telefoniczne nabył w okresie 06/2022r. na podstawie umowy kupna-sprzedaży samochód osobowy, który wprowadził do ewidencji środków trwałych. Z uwagi na formą zakupu – umowa kupna-sprzedaży (nabycie od osoby fizycznej) nie odliczył podatku VAT.
W okresie niespełna 2 lat eksploatacji odliczał 50% podatku VAT z faktur dokumentujących nabycie paliwa, części zamiennych (serwis), opłaty parkingowe, autostradowe, pozostałe koszty.
W okresie 05/2024r. podatnik zamierza wycofać dany pojazd.
W tych okolicznościach czynność wycofania nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie będzie oczywiście także podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT.
Wycofanie samochodu (środka trwałego) z firmy będzie podlegało opodatkowaniu VAT jeżeli czynny podatnik VAT miał prawo do odliczenia części lub całości podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia:
- tego samochodu, albo
- części składowych do tego samochodu zwiększających jego wartość.
Tak więc jeżeli czynny podatnik VAT nie miał prawa do odliczenia podatku VAT od zakupu samochodu firmowego (zakup na podstawie umowy, faktury VAT-MARŻA) i ponosił typowe wydatki eksploatacyjne (bez zakupu części składowych podwyższających wartość pojazdu) wówczas czynność wycofania nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.
Przykład 3
Czynny podatnik VAT sprzedający akcesoria telefoniczne nabył w okresie 02/2022r. na podstawie faktury samochód osobowy, który wprowadził do ewidencji środków trwałych. Podatnik odliczył 50% podatku VAT naliczonego z faktury.
W okresie ponad 2 lat użytkowania odliczał 50% podatku VAT z faktur dokumentujących nabycie paliwa, części zamiennych (serwis), opłaty parkingowe, autostradowe, pozostałe koszty.
W okresie 05/2024r. podatnik zamierza wycofać dany pojazd.
W tych okolicznościach czynność wycofania będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. Podatnik ustali wartość brutto samochodu na cele wycofania (ujęcia w ewidencji i deklaracji JPK_V7X) zgodnie z jego wartością rynkową na dzień wycofania. Z kolei czynność wycofania nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT.
Wycofanie samochodu z firmy czyli jeszcze o pozostałych kwestiach VAT
Przedsiębiorcy, którzy odliczyli część lub całość podatku VAT przy nabyciu pojazdu poza (w tej sytuacji) obowiązkiem opodatkowania wycofania podatkiem VAT mogą mieć jeszcze jeden obowiązek.
Nawiązując do art. 90b ust. 1 ustawy o VAT jeżeli w ciągu 60 miesięcy (licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy):
- nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik jest obowiązany do dokonania korekty kwoty podatku VAT naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu,
- nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu.
Zmiana przeznaczenia auta następuje na skutek m.in. wycofania środka trwałego – pojazdu samochodowego z działalności gospodarczej.
Ponadto na mocy art. 90b ust. 6 ustawy o VAT w przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15.000 zł korekty podatku VAT dokonuje się, jeżeli zmiana ich wykorzystywania nastąpiła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy.
ISTOTNE:
Jeżeli przedsiębiorca wycofa pojazd samochodowy z działalności a miał prawo do odliczenia choćby części podatku VAT naliczonego przy jego zakupie (części składowych podwyższających jego wartość) to będzie zobligowany do korekty podatku VAT niepodlegającego odliczeniu (ta część VAT bez prawa do odliczenia) jeżeli wartość początkowa pojazdu samochodowego:
- przekroczy 15.000 zł – gdy pojazd samochodowy wycofano w ciągu 5 lat licząc od miesiąca jego nabycia importu lub oddano do używania ten pojazd,
- nie przekroczy 15.000 zł – gdy pojazd samochodowy wycofano od miesiąca, w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd.
Przykład 4
Czynny podatnik VAT nabył i przekazał do użytkowania w miesiącu 08/2022r. samochód osobowy o wartości 50.000 zł netto oraz 11.500 zł VAT.
Podatnik odliczył 50% podatku VAT od zakupu czyli 5.750 zł i odlicza 50% podatku VAT wobec kosztów eksploatacyjnych do tego samochodu.
W miesiącu 05/2024r. postanowił wycofać dany pojazd na cele osobiste.
W tej sytuacji wobec wartości pojazdu powyżej 15.000 zł i wycofania go w ciągu 5 lat od daty jego nabycia, przekazania do użytkowania – podatnik będzie zobowiązany do:
- opodatkowania VAT czynności wycofania pojazdu,
- dokonania korekty podatku VAT (50%) niepodlegającego odliczeniu przy zakupie – 5.750 zł.
Obliczenia korekty:
- 5.750 zł / 60 miesięcy = 95,83 zł
- Okres korekty (pozostałe miesiące licząc od miesiąca wycofania) – 39 miesięcy,
- Kwota korekty VAT nieodliczonego 39 miesięcy x 95,83 zł = 3.737,37 zł.
Miesiąc wycofania pojazdu firmowego to miesiąc zmiany przeznaczenia tego pojazdu z firmowego na użytkowanie prywatne. Dlatego w miesiącu zmiany przeznaczenia podatnik ma prawo ująć kwotę korekty podatku VAT niepodlegającego przy nabyciu odliczeniu – 3.737,37 zł w ewidencji JPK_V7X jako korekta podatku VAT naliczonego podlegająca odliczeniu.
Podatnik wycofując samochód osobowy na cele prywatne nie może zapomnieć także o:
- sporządzeniu dowodu wewnętrznego w którym dokona opodatkowaniu podatkiem VAT danego zdarzenia wycofania (jeżeli w danym przypadku wycofanie podlega opodatkowaniu VAT),
- sporządzeniu dowodu wewnętrznego jeżeli przedsiębiorca ma obowiązek korekty odliczonego (nieodliczonego) podatku VAT na skutek sprzedaży samochodu w okresie korekty w ciągu 12 miesięcy (samochód o wartości początkowej do 15.000 zł) albo w ciągu 60 miesięcy (samochód o wartości początkowej powyżej 15.000 zł).