Użytkowanie samochodu spełniającego wymagania do pełnego odliczenia VAT wymaga zgromadzenia stosownej dokumentacji w postaci dodatkowego badania technicznego oraz odpowiedniego wpisu w dowodzie rejestracyjnym. Wątpliwości mogą pojawić się w sytuacji, w której przedsiębiorca z opóźnieniem uda się na stację diagnostyczną oraz uzupełni wpis w dowodzie rejestracyjnym. Czy podatek VAT można odliczać w 100% już od samego początku pomimo braków dokumentacyjnych?
Ogólne zasady odliczania 100% podatku VAT od zakupu i eksploatacji samochodów
Co do zasady podatek naliczony od zakupu i eksploatacji pojazdów może być odliczany w połowie. W ustawie jednak przewidziano wyjątki. Pełne odliczenie podatku VAT możliwe jest w dwóch wariantach obwarowanych dodatkowymi obowiązkami dokumentacyjnymi:
- pełne odliczenie VAT możliwe jest w przypadku zakupu i eksploatacji samochodu:
- mającego jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą klasyfikowanego na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;
- posiadającego kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,
– pod warunkiem posiadania dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań
- samochodu niespełniającego powyższych wymogów, zgłoszonego do US na druku VAT-26, dla którego został stworzony regulamin oraz ewidencja przebiegu wykluczająca użycie do celów prywatnych.
Omawiana w niniejszej publikacji materia koncentruje się wokół opisanych powyżej w pkt 1 pojazdów. Zasadnicze pytanie pojawia się więc w przypadku, gdy podatnik zakupi samochód z tzw. „jednym rzędem siedzeń” jednak bezpośrednio w chwili zakupu lub po zakupie nie zadbał o dodatkowe badanie techniczne oraz odpowiedni wpis w dowodzie rejestracyjnym – czy można odliczać VAT w 100% od pierwszego wydatku?
Pełne odliczenie VAT bez dodatkowego badania technicznego i wpisu w dowodzie rejestracyjnym było kwestionowane przez fiskusa
Wielu przedsiębiorców stawiało sobie wspomniane powyżej pytanie, stąd też odnaleźć możemy wiele interpretacji indywidualnych w tym przedmiocie. Jako przykład posłużyć może w tym miejscu interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 23 sierpnia 2022r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.482.2022.1.KO, czy też wydana znacznie później interpretacja indywidualna z dnia 24 listopada 2023r., sygn. 0112-KDIL1-2.4012.452.2023.3.AS.
W ostatniej przytoczonej interpretacji możemy znaleźć w szczególności konkluzje fiskusa o następującej treści: „Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz powołanych regulacji prawnych prowadzi do stwierdzenia, że – wbrew Pana stanowisku – do momentu, kiedy uzyskał Pan odpowiednią adnotację w dowodzie rejestracyjnym, potwierdzającą wykonanie dodatkowego badania technicznego, stwierdzającego spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych określonych w art. 86a ust. 9 pkt 1-2 ustawy, nie przysługiwało Panu prawo do odliczenia 100%, ale jedynie 50% kwoty podatku naliczonego od wydatków związanych z eksploatacją i używaniem pojazdu. Prawo do odliczenia 100% kwoty podatku naliczonego przysługuje dopiero od dnia, w którym uzyskał Pan ww. zaświadczenie i adnotację o spełnieniu tych wymagań, o czym stanowi art. 86a ust. 10 pkt 1 ustawy. Podsumowując, postępował Pan nieprawidłowo, odliczając pełną kwotę podatku VAT od faktur związanych z eksploatacją opisanego samochodu.”
Po stronie podatników stanęły sądy administracyjne
Wielu przedsiębiorców stanęło na stanowisku, iż przytoczone powyżej poglądy fiskusa są niesprawiedliwe, a efektem tego stanu rzeczy jest szereg spraw sądowych w przedmiocie dodatkowego badania technicznego oraz wpisu w dowodzie rejestracyjnym. W analogicznych sprawach, sądy administracyjne orzekają na korzyść podatników, czego przykładem może być wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 28 czerwca 2023r., który uchylił w całości przytoczoną powyżej interpretację indywidualną sygn. 0111-KDIB3-1.4012.482.2022.1.KO. Jeden z końcowych fragmentów wyroku jest jasny i precyzyjny: „W tym stanie rzeczy skarżąca spółka, jako podatnik podatku od towarów i usług, ma prawo do obniżenia podatku należnego o 100% kwoty podatku naliczonego, o której stanowi art. 86 ust. 2 ustawy o PTU od wydatków związanych z używaniem pojazdu samochodowego spełniającego warunki przewidziane w art. 86a ust. 4 pkt 2 w zw. z ust. 9 ustawy o PTU także za okres od dnia przyjęcia do używania do dnia dokonania odpowiedniego wpisu w dowodzie rejestracyjnym, jeżeli w okresie użytkowania nie dokonywano w nim żadnych zmian, w wyniku których pojazd przestał spełniać wymagania, o których stanowi art. 86a ust. 9 pkt 1 lub 2 ustawy o PTU oraz przez cały czas był użytkowany tylko w działalności gospodarczej do celów czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.”
W podobnym korzystnym świetle niejednokrotnie wypowiadał się Naczelny Sąd Administracyjny (np. wyrok z dnia 21 kwietnia 2023r., sygn. I FSK 337/20). Choć linia orzecznicza w zakresie wydaje się ugruntowana, to Dyrektor KIS w dalszym ciągu wydaje w tym zakresie niekorzystne dla podatników interpretacje, czego przykładem jest cytowana wyżej interpretacja sygn. 0112-KDIL1-2.4012.452.2023.3.AS.
ISTOTNE:
Podatnik, który po pewnym czasie uzupełnił dodatkowe badanie techniczne i/lub wpis w dowodzie rejestracyjnym, a wcześniej odliczał pełen podatek VAT, może spodziewać się zakwestionowania rozliczeń na tym gruncie. Podatnik taki może jednak wystąpić z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej. W przypadku uznania przez Dyrektora KIS jego stanowiska za nieprawidłowe może zaskarżyć daną interpretację i uzyskać ochronę na etapie postępowania sądowego.
Autor Łukasz Kluczyński